KARL IV VON LUXEMBURG (1316-1378) Bohemya kralı ve Kutsal Roma-Germen imparatoru. Sanatın ve bilimlerin gelişmesini özendirmiştir.
14 Mayıs 1316’da Prag’da doğdu, 29 Kasım 1378’de aynı kentte öldü. Babası Bohemya Kralı Jan von Luxemburg’du. Kari adını, yedi yaşındayken, amcası Fransa Kralı IV.Charles’ın sarayında aldı. 1324’te, geleceğin Fransa Kralı Vl.Philippe’in kızı Blanche ile evlendi. Fransa’da bulunduğu sırada, sonradan Vl.Clementius adıyla papa olacak olan Pierre Roger ile yakın ilişkiler kurdu. 133Q’da babası kendisini geri çağırarak, önce Kuzey İtalya, iki yıl sonra da Moravya ve Bohemya eyaletlerinde yönetici olarak görevlendirdi. 1341’de gözleri görmemeye başlayan babası tarafından halefi ilan edildi. Yönetime ağırlığını koyan Kari, Papa Vl.Clementius ile dostluğundan yararlanarak, başkent Prag’ı başpiskoposluk merkezi durumuna getirip Bohemya’ya dinsel özerklik kazandırdı.
Karl, Luxemburg hanedanının güçlenmesi için Alman prenslerinin ve papalığın siyasal desteğini elde etmeye yönelik bir politika izliyordu. Böylece 1346’da Bohemya kralı olmayı başardı. Aynı yıl babasının Crecy Savaşı’nda ölmesi üzerine Bohemya kralı oldu. Bavyera Kralı IV.Ludwig’in yerine geçmek için savaşa hazırlanırken 1347’de IV.Ludwig öldü. Ancak yandaşları direnmeyi sürdürdüklerinden, Kari, Kutsal Roma-Germen imparatorluğu tacını 1354’te İtalya’ya düzenlediği sefer sırasında, 1355’in Paskalya Yortusu’nda giyebildi. Prag’a döndükten sonra, 1356’da güçlü prenslerin siyasal bağımsızlığını, imparatoru seçme hakkını ve ayrıcalıklarını kabul eden Altın Ferman’ı çıkardı.
Daha sonra Bohemya Krallığı’na yeni topraklar kazandırmak için çalıştı. Toprak satın alarak ve antlaşmalar yaparak krallığının sınırlarını genişletti. Ayrıca papalann yetmiş yıldır Avignon’da sürgünde oturmaları geleneğini sona erdirmek için papayı Avignon’dan Roma’ya dönmeye razı etmeye çalıştı. Ölümünden önce, yerine oğlu Venceslas’ın geçmesini güvence altına almayı başardı.
Latince, Fransızca, Almanca, İtalyanca ve Çekçe bilen IV.Karl, çağının en kültürlü insanlarındandı. Başta ünlü hümanist Petrarch olmak üzere bilim adamlarının,sanatçıların önde gelen bir koruyucusuydu. Kiliseler, hayır kurumlan ve şatolar yaptırdı, başkent Prag onun döneminde Doğu Avrupa’nın en önemli kentlerinden biri durumuna geldi. IV.Karl döneminden kalan en önemli yapıtlardan birisi de 1348’de kurdurduğu Prag Universitesi’dir. Bu kuruluş, Paris ve Bologna’daki zamanın üniversiteleriyle yarışabilecek düzeyde olan ilk Orta Avrupa ünversi-tesi olması bakımından önemlidir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi