İVAKURA TOMOMİ (1825-1883) Japon devlet adamı. Şogun yönetiminin devrilmesinde ve imparatorluk yönetiminin yeniden kurulmasında etkin olmuştur.
15 Eylül 1825’te Kyoto’da doğdu, 20 Temmuz 1883’te Tokyo’da öldü. İmparator sarayındaki hizmetine teşrifatçılık yapmakla başladı. 1850’lerin sonlarına doğru Japon limanlarının dış ticarete açılmasıyla başlayan tartışmalarda ön plana çıktı. Yabancı güçlerin Japonya’nın içişlerine karışmasına karşı çıkanların önderi durumuna geldi. İmparator Komey ,Tenno’nun yakın dostu ve danışmanı olarak 1858’de, imparatorun ABD’yle yapılan ticaret antlaşmasını onaylamamasında etkili oldu. Ülkeyi yöneten şogunlar (asker diktatörler) karşısında etkisiz bir konumda olan imparatorun iktidarı eline geçirmesi için çaba gösterdi. Bunu yaparken imparatorla şogunları uzlaştırmak istemesi nedeniyle 1863-1867 arasında şogun Iemoçi’nin emriyle göz hapsine alındı.
Yabancı güçlere karşı ayaklanan ve imparatoru destekleyen samurailerle (derebeylerinin savaşçıları) çeşitli eylemlere girişti. Şogun yönetimine karşı imparatorun desteklediği ayaklanmaların büyük boyutlara ulaşması üzerine son Tokugava şogunu Yoşinobu 9 Kasım 1867’de çekilerek tüm yetkilerini 15 yaşındaki imparator Meiji Tenno’ya devretti. İvakura 1868’de bakan oldu. Feodal göreneklerin kaldırılması, yeni toplumsal güçleri temsil edecek kuramların oluşturulması ve Japonya’yı Çağdaş bir devlet haline getirecek reformların yapılması için çaba gösterdi. 1871’de üst düzeyli devlet yöneticilerinin oluşturduğu bir kurulun başkanı olarak hem Japonya’nın propagandasını yapmak hem de Batı’mn eğitim, maliye, yönetim ve hukuk sistemlerini tanımak, iktisadi ve askeri gücünü görmek amacıyla Avrupa ve ABD’ye gitti.
1873’te ülkesine döndüğünde devlet yönetimi Kore’ye savaş ilan edip etmeme konusunda ikiye bölünmüştü, ivakura, Toşimiçi Okubo (1831-1878) ile birlikte barışı savundu ve bu kararını kabul ettirtti. Bu kararın alınmasındaki rolü nedeniyle 1876’da uğradığı bir saldırıda yaralandı. 1878’de Okubo’nun öldürülmesinden sonra en güçlü devlet yöneticilerinden biri oldu, imparatorun ayrıcalıklarını koruyan bir anayasanın savunuculuğunu yaptı.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi