JACKSON, John Hughlings (1835-1911) İngiliz nöroloji bilgini. Beyindeki hareket ve duyu merkezlerine, epilepsiye ve konuşma bozukluklarına ilişkin çalışmalarıyla klinik nörolojinin ve nörofizyolojinin gelişmesinde öncü olmuştur.
4 Nisan 1835’te Yorkshire’daki Green Hammerton’da doğdu, 7 Ekim 1911’de Londra’da öldü. Öğrenimini 1856’da Londra’daki St. Bartholomew Hastanesi Tıp Okulu’nda tamamladı, 1860’ta da St. Andrews Üniversitesi’nden tıp doktorasını aldı. Daha doktora öncesi dönemde üç yıl kadar York Hastanesi’nde çalışmış 1859’da Londra Hastanesi’nde patoloji dersleri vermeye başlamıştı. Uzun yıllar Londra’nın birkaç hastanesinde aynı anda klinik hekimliği yapan Jackson, 1862’den 1906’ya değin Ulusal Felç ve Epilepsi Hastanesi’nde çalışırken, 1863-1894 arası Londra Hastanesi’ndeki hekimlik görevini de yürütüyordu. 1894’ten sonra da ölünceye değin Londra Hastanesi’nde danışman hekim olarak çalışmalarını sürdürdü.
1868’de Royal College of Physicians’ın bilim kurulu üyeliğine getirilerek önemli konferans dizileri hazırlayan Jackson, 1878’de Royal Society üyeliğine, 1885’te Nöroloji Derneği’nin ilk başkanlığına seçilmiştir.
19. yy’da, beyindeki hareket ve duyu merkezlerinin yerlerinin belirlenmesine yönelik çalışmalarla birlikte nöroloji hızlı bir gelişme sürecine girmişti. Fransız nöroloji bilgini Broca’nın, beynin belli bölgelerinin belli işlevleri olduğunu öne süren “lokalizasyon”kavramını ortaya atmasından sonra araştırmalarına bu yönde ağırlık veren Jackson da, özellikle epilepsi (sara) üzerindeki çalışmalarına ve bulgularına dayanarak beyin kabuğundaki belirli işlevsel bölgelerin varlığına inanıyordu. Jackson’un epilepsiye ilişkin çalışmaları, beyinde belirli bölgelerde merkezlenen belirli işlevlerin ve bu bölgelerdeki lezyonlarla işlevsel bozukluklar arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik çağdaş klinik yöntemlerinin öncüsü olmuştur. Gerçekten de, daha önceki dönemde soğanilikten kaynaklandığı sanılan epilepsideki kasılma nöbetlerinin, sinir hücrelerinde birdenbire ortaya çıkan, düzensiz, hızlı ve aşırı elektrik boşalımından ileri geldiğini ileri sürerek epilepsinin gerçeğe çok yakın açıklamasını yapan ilk nöroloji bilgini Jackson’dır. 1863’te ilk kez onun tanımladığı bir epilepsi türü de bugün onun adıyla, “Jackson epilepsisi” diye anılır. Ağır bilinç kaybı olmaksızın, vücudun yalnızca bir yanındaki kaslarda hafif seğirmelerle başlayıp giderek güçlü kasılmalara dönüşen bu lokal epilepsinin nedenini Jackson, beyin kabuğunun istemli hareket merkezi olan motor bölgesindeki yapısal kusurlara ya da zedelenme sonucu oluşmuş doku bozukluklarına (lezyon) ve tümörlere bağlayarak açıkladı.
Jackson’m epilepsi dışındaki en önemli çalışmaları, beyin ve omurilik zedelenmelerinden ileri gelen sinir sistemi hastalıkları ile konuşma bozukluklarıdır. Zihinsel bozuklukların ya da zekâ yetilerindeki gelişmemişliğin beyindeki yapısal bir lezyondan ileri gelebileceğine dikkati çeken Jackson, beyinde olduğu gibi beyincikte de işlevsel bölgelerin bulunduğuna inanıyordu. Konuşma merkezinin, sağ elini kullanan kişilerde beynin sol yarıküresinde yer aldığını belirleyen Broca’nın çalışmasını doğrulayarak, konuşma yitimi ya da “afazi” denilen konuşma bozuklukları ile beyin kabuğunun sol yanındaki lezyonların ilişkisini araştırdı. Ayrıca, Helmholtz’un geliştirdiği oftalmoskopun yalnızca göz hastalıklarının tanısında değil nörolojideki önemini de vurgulayarak, göz hastalıkları ile beyin lezyonları arasındaki ilişkiyi inceledi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi