IVENS, Joris (1898 – 28 Haziran 1989, Paris) Hollandalı yönetmen. Belgesel sinemaya büyük katkıda bulunmuş, bu türün en önemli temsilcisi sayılmıştır.
18 Kasım 1898’de Nijmegen’de doğdu. Asıl adı Georg Henri Anton Ivens’dir. Dedesi ilk Hollandalı fotoğrafçılardan biriydi, babası da fotoğraf malzemesi ticaretiyle uğraşıyordu. Küçük yaşta fotoğrafçılığa başlayan Ivens, bir kızılderili öyküsü olan ilk amatör filmini on üç yaşında, aile bireyleriyle gerçekleştirdi. Rotterdam’daki iktisat öğrenimi I.Dünya Savaşı’nın başlamasıyla yarıda kaldı. Savaş sonrası öğrenci hareketlerine katıldı. Charlottenburg Üniversitesi’nde fotokimya öğrenimi görmek üzere 1922’de Berlin’e gitti. Dresden ve Jena’daki kamera fabrikalarında staj yaparken işçi hareketlerine ve gösterilere katıldı. 1926’da Hollanda’ya döndü ve ertesi yıl ilk sinema derneklerinden biri olan ve Hollanda’da bağımsız sinemacılığın gelişmesine büyük katkıda bulunan Filmliga’yı kurdu.
De Brug (“Köprü”), Regen (Yağmur), Wıj Bouwerı (“İnşa Ediyoruz”) gibi ilk dönem filmlerinin ardından, Pudovkin’in daveti üzerine bir dizi konferans vermek üzere 1929’da SSCB’ye gitti. 1932’de SSCB’ye ikinci gezisinde bir yüksek fırının yapım çalışmalarım belgeleyen bir film çekti. Bundan sonra dünyanın en çok gezen yönetmenlerinden biri oldu, birçok ülkede film çekti. 1933’te Belçika’da Borinage maden ocaklarındaki bir grev ve sonrasını aktaran Misere au Borinage’dan (“Borinage’daki Sefalet”) sonra ABD’ye gitti. Burada, İspanya İç Savaşı’nda Cumhuriyetçiler’i destekleyen aydınların maddi yardımını sağlayarak 1937’de İspanya’ya geçti. Çevirdiği The Spanish Earth (“İspanyol Toprağı”) İspanya Iç Savaşı’nın en önemli tarihsel belgeseli oldu. Bu filmin yapımına E.Hemingway de, metnini yazarak ve seslendirerek katıldı. Daha sonra Çin’e giden Ivens, Çin halkının Japon işgaline karşı mücadelesini, dokuz ay süren bir çalışmayla çektiği The Four Hundred Million (“Dört Yüz Milyon”) ile görüntüledi.
Ivens, II.Dünya Savaşı sırasında ABD ve Kanada’da faşizm karşıtı propaganda filmleri çekti. 195l’de Amerikan Aleyhtarı Etkinlikler Komitesi tarafından kara listeye alınınca dönmemek üzere ABD’den ayrıldı. Afrika’dan Uzakdoğu ve Güney Amerika’ya kadar çeşitli ülkelerde çalışmalarını sürdürdü. Otuz yıllık bir aradan sonra 1960’ların sonlarında Hollanda’ya döndü.
Ivens, çağının olaylarını büyük dikkatle izlemiş, nerede önemli bir toplumsal olay varsa oraya giderek belgeciliğini sürdürmüş, dünyanın dört bir yanında belge sinemasının en iyi örneklerini üretmiş bir sinema ustasıdır. Gittiği her ülkede oranın sanatçı ve teknik adamlarıyla doğrudan ilişkiye girmiş, genç sinemacılarla birlikte çalışmış, alçakgönüllü tutumu ve eğitici yaklaşımıyla büyük saygınlık kazanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Film: De Brug, 1928, (“Köprü”) Regen, 1929, (Yağmur); Wij Bouwen, 1930, (“İnşa Ediyoruz”); Misere au Borinage, 1933, (“Borinage’daki Sefalet”); Nieunıe Gronden, 1934, (“Yeni Toprak”); The Spanish Earth, 1937, (“İspanyol Toprağı”); The Poıver and the Land, 1940, (“Güç ve Toprak”); Indonesia Calling, 1946, (“Endonezya Sesleniyor”); Lied der Strö-me, 1954, (“Irmakların Türküsü”); Die Windrose, 1956, (“Rüzgârgülü”); La Seine a recontre Paris, 1957, (Seine Nehri Paris’e Rastladı); L’Italia non e un paese povera, 1960, (İtalya Yoksul Bir Ülke Değildir); Çuha pueblo armado, 1961, (“Küba, Silahlı Halk”); The Victory Train, 1964, (“Zafer Treni”); Loin du Vietnam, 1967, (“Vietnam’ dan Uzakta”); Le peuple et ses fusils, 1969, (“Halk ve Silahlan”); Comment Yukong deplace les montagnes, 1976, (“Yukong Dağların Yerini Nasıl Değiştirir”). Kitap: The Camera and I, 1969, (“Kamera ve Ben”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi