KARA KEMAL (1868-1926) Türk siyaset adamı. İttihat ve Terakki’nin “Milli İktisat” politikası uygulamalarında önemli görevler yapmıştır.
İstanbul’da doğdu. 29 Temmuz 1926’da aynı yerde öldü. Yetersiz ve düzensiz bir eğitim gördü. Gizli İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi. Teşkilat-ı Mahsusa’ya bağlı olarak Balkanlar’da komitacılık yaptı.
II. Meşrutiyet’ten sonra İttihat ve Terakki yönetiminin ulusal bir ekonomi kurma anlayışına uygun olarak, ticari yaşamı azınlıkların egemenliğinden kurtarmaya yönelik çalışmalar yaptı. Anadolu Milli Mahsulat Anonim Şirketi, Milli İthalat Kantariye Anonim Şirketi, Milli Ekmekçi Anonim Şirketi gibi şirketlerin kurulmasına öncülük etti. Esnafı örgütledi. I. Dünya Savaşı sırasında İstanbul’un yiyecek gereksinimini sağlamak amacıyla fırınlar açtırdı. Tüketim kooperatifleri kurdurdu. Milli İktisat Bankası oluşturulması için çalıştı. Bu arada İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde de yükselerek Merkez-i Umumi tarafından İstanbul murahhası olarak görevlendirildi. 1918’de dört ay kadar iaşe nazırlığı yaptı.
Mondros Mütarekesi’nden sonra 1919 Kasım’ında Kara Vasıf, Baha Said, Halil Paşa (Kut) ve Adnan (Adıvar) gibi tanınmış İttihatçılarda birlikte Karakol Cemiyeti’nin kuruluşuna katıldı. Silahlı bir örgüt olan ve Hamallar Cemiyeti gibi esnaf cemiyetlerinden yardım gören Karakol Cemiyeti’nin amacı, intikam eylemlerine girişen Ermeni ve Rum | komitacılarım karşı eylemlerle etkisiz hale getirmekti. Bu arada Anadolu’ya silah ve adam kaçırma işlerini de üstlendi. Kara Kemal bu cemiyetin dışında gelişerek güçlenen Anadolu’daki Kuva-yı Milliye hareketiyle bağ kurmak istedi. Ancak bu amaçla yayınlanan tüzük ve bildirge, ulusal direniş hareketini İttihat ve Terakki’ nin devamı olan gizli bir merkezin yönettiği kanısını uyandırdığından tepkiyle karşılandı. Mustafa Kemal Paşa’nın yönergesiyle Karakol Cemiyeti dağıtıldı ve üyeleri Müdafaa-i Milliye örgütüne katıldı.
Kara Kemal bundan sonra da İstanbul’da gizli çalışmalarım sürdürdü. Bunun üzerine İngilizler tarafından Malta Adası’na sürüldü. Sürgün dönüşünde İstanbul’a yerleşip ticarete atıldı. Etkin siyasetin dışında kalmakla birlikte, yeni Cumhuriyet yöneticilerinin karşısında bir tutum aldı. 1926’da İzmir’de Mustafa Kemal Paşa’ya karşı düzenlenen suikast girişimiyle ilgili görülerek gıyabında yargılandı ve idama mahkûm edildi. İstanbul’da saklanırken izinin bulunduğunu anlayınca intihar etli.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi