KARA YORGİ ( ? -1817) Sırp, önder. İlk Sırp bağımsızlık hareketini yönetmiştir.
1752-1768 arasında Vişevac’da (bugün Sırbistan’da doğdu, 25 Temmuz 1817’de Smederevo yakınlarında Radovanje’de (Sırbistan’da) öldü. Asıl adı Yorgi Petroviç’tir. Karadağlı Karayorgiyeviç sülalesindendi. 1787’de Avusturya’ya göç etti. Bir yıl sonra Avusturya ordusu gönüllüler birliğine girerek Osmanlılar’a karşı savaştı. 1791’de Sırbistan’a geri dönerek Topola’ya ailesinin yanma yerleşti ve domuz ticareti yapmaya başladı. Bir yandan da kurduğu küçük silahlı gruplarla Osmanlılar’a karşı mücadeleye girişti. Sırplar 1804’te Belgrad’da baskılarını artıran Yeniçeriler’in keyfi yönetimlerine karşı ayaklandılar. Kara Yorgi ayaklanmanın önderliğine getirildi.
Osmanlı Padişahı III. Selim’in Yeniçeriler’in taşkın hareketlerinin bastırılması amacıyla bu ayaklanmaya karşı çıkmaması sonucu Yeniçeriler yenildi. Bu zaferin ardından Oracac’da toplanan meclisin de onayıyla Sırp birliklerinin silahlı mücadeleyi sürdürmesi kararlaştırıldı. Sırplar Ruslar’dan destek alarak 1805’te IlI.Selim’den özerklik istediler. İsteklerinin reddedilmesi üzerine bağımsızlık savaşını başlattılar. Osmanlılar’ı ikinci kez yenilgiye uğratınca bağımsızlığın kazanılabileceği doğrultusundaki inançları güçlendi. Böylece Yeniçeriler’in kötü yönetimini değiştirmek amacıyla başlayan köylü ayaklanması kısa sürede Osmanlı egemenliğindeki tüm Sırplar’ın bağımsızlığını amaçlayan bir savaşa dönüştü. Kara Yorgi’nin komutasındaki birlikler aynı yıl başlayan Osmanlı-Rus savaşının da etkisiyle 1806’da Mişar’da Osmanlılar’ı yendi ve Belgrad’ı ele geçirdi.
Bu başarının ardından 1808’de toplanan eyalet konseyi ilk Sırp anayasasını hazırladı. Kara Yorgi 1811’de ulusal meclis (skupçina) tarafından soya dayanacak bir yönetimin ilk önderi kabul edildi, böylece Karayorgiyeviç hanedanı kurulmuş oldu. İçteki iktidar mücadelelerine karşın bir süre denetimi sağlamayı başaran Kara Yorgi anayasaya dayanarak ulusal bir hükümet kurdu. Okullar ve mahkemeler açtırdı.
1809’da Rus-Sırp işbirliği daha da pekişti. 1810’da Ruslar ve Sırplar’dan oluşan bir ordu Varva-rin’de ve Loznica’da Osmanlılar’ı yendi. Ancak I.Napoleon’un Rusya’ya saldırma olasılığı artınca Ruslar ve Osmanlılar 1812’de Bükreş’te bir antlaşma imzaladılar. Antlaşmada Sırplar’a özerklik verileceğine değinildiği halde Osmanlı müdahelesi için bir açık kapı bırakılmıştı. Bu durum karşısında ayaklanan Sırplar’ı Osmanlılar ağır bir yenilgiye uğratarak Belgrad’ı geri aldılar. Kara Yorgi Avusturya’ya kaçtı. Burada bir süre gözaltında kaldıktan sonra Rusya’da Hotin’e geçti.
Sırbistan’da 1815’te Miloş Obrenoviç önderliğinde ikinci bir ayaklanma başladı. Obrenoviç Sırplar üzerinde etkisini koruyan Kara Yorgi’nin geri dönmesine engel oldu. Kara Yorgi 1817’de Yunanistan’ın bağımsızlığı için çalışan İpsilanti ile işbirliği yaparak Balkanlar’daki tüm Hıristiyanlar’ı kapsayan bir ayaklanma düzenlemek amacıyla gizlice geri döndü. Ancak Obrenoviç tarafından öldürtüldü ve kesik başı padişah II. Mahmud’un desteğini kazanmak amacıyla İstanbul’a gönderildi. Bu olay Obrenoviç ve Karayorgiyeviç hanedanları arasında 19. yy boyunca süren bir iç çatışmanın başlangıcı oldu.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi