KOFFKA, Kurt (1886-1941) Alman, psikolog. Gestalt psikolojisinin kurucularındandır.
18 Mart 1886’da Berlin’de doğdu, 22 Kasım 1941’de ABD’de öldü. 1903’te Berlin Üniversitesi Felsefe Bölümü’ne giren Koffka 1907’de felsefe doktoru oldu. Bir yıl kadar Freiburg’da Johannes von Kries’in psikoloji İaboratuvarında, daha sonra Würzburg ve Bonn’da asistanlık yaptı. Bu yıllarda Almanya’da psikoloji biliminin sorunlarım yakından gördü. 1910 yılı bilim yaşamının dönüm noktası oldu. Frankfurt’ta Wertheimer ve Köhler’le tanışması uzun yıllar sürecek olan çalışma arkadaşlıklarını başlattı. Frankfurt’ta yaptıkları çalışmalar, Geştalt psikolojisinin ilk filizleridir. Koffka 1912’de Zur Analyse der Vorstellungen und ihrer Gesetze (“İmgeler ve Yasalarının Çözümlenmesi Üzerine”) adlı ilk kitabım yayımladı.1913’te “Geştalt Psikolojisine Katkılar” başlığı altında bir dizi yazının yayımını yönetti. Bir süre sonra gittiği Giessen’de, 1918’de profesör oldu. 1924-1925 yıllarında ABD’de Cornell Üniversitesi’nde çalışan Koffka, Köpler’le birlikte Geştalt hareketinin temsilcisi olarak Clark Üniversitesi’nde bir dizi konferans verdi. 1927’de Smith College’da psikoloji profesörü olarak araştırmalarını sürdüren Koffka ölümüne değin bu görevde kaldı.
Koffka, Köpler ve Wertheimer’in kurucusu oldukları Geştalt hareketi o dönemde yaygın olarak benimsenen indirgemeci psikoloji kuramlarına (Örneğin davranışçılık) bir karşı çıkıştı. Bu kuramlarda, psikoloji eğer bir bilimse, konusunu oluşturan öğelerin tümünün çözümlenebilir olması gerektiği öne sürülüyor, ama bu arada başlangıç noktası olarak alınan deneyime yeterince önem verilmiyordu. Geştalt kuramının öncüleri ise psikolojinin konusunun deneyimin kendisi olduğunu ve laboratuvar çalışmalarında deneyimin kendi “doğal” öğelerinden ayrılmaması gerektiğini öne sürdüler.
Koffka çalışmalarında daha çok görsel algılamaya ilişkin sorunların araştırılmasına ağırlık verdi. Yaptığı deneylerle uyaranlar (stimulus) arasındaki farklılıklara dikkat* çekerek psikoloji biliminde bir “uyaran tanımı” sorunu olduğunu ortaya oydu. Son önemli yapıtı Principles of Geştalt Psychoı’.ogy’ de (“Geştalt Psikolojisinin İlkeleri”) Geştalt grubunun tüm üyeleri ve öğrencilerinin çalışmalarım bir ana görüş çevresinde toplamaya çalıştı. Kitabın en büyük katkısı algı, öğrenme ve bellek konularında oldu. İlk çalışmalarından beri algının oluşmasında deneyimin yerini irdeleyen ve zaman zaman görüş değiştiren Koffka bu yapıtında bellek ve geçmiş deneyimlerin algılar ve olaylar üzerindeki kapsayıcı etkisini ısrarla vurguladı. Ortaya attığı iz (trace) kavramıyla, merkezi sinir sisteminde ortaya çıkan yeni süreçlerin eski süreçlerin izlerini içerdiğini ve ancak bu olgunun zihinsel gelişmeyi anlaşılır kıldığını öne sürdü.
• YAPITLAR (başlıca): Zur Analyse der Vorstellungen und ihrer Gesetze, 1912, (“İmgeler ve Yasalarının Çözümlenmesi Üzerine”); The Growth of the Mind, 1928, (“Zihnin Gelişmesi”); Principles of Geştalt Psychology, 1935, (“Geştalt Psikolojisinin İlkeleri”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi