KHALKOKONDYLES, Laonikos (1423-1490?) Bizanslı tarihçi. Osmanlı Devleti’nin yükselişini anlatan önemli bir tarih kitabı yazmıştır.
Atina’da doğdu, ölüm tarihi kesin değildir, ölüm yeri de bilinmiyor. Atinalı seçkin bir ailenin oğluydu. Uzun yıllar Mistra kentinde bulundu ve orada yetişti. Hümanist Gemistos Plethon’un öğrencisi oldu. His-toriarum Demonstrations adlı tarihiyle tanınır. Yapıt, dünya olaylarında Eski Yunan’ın etkisi ve Eski Yunan ile Roma arasındaki ilişkinin tartışıldığı bir önsözle başlar. Dünya tarihinin Asurlular’dan Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna değin genel bir değerlendirmesini de içeren bu bölümün ardından, 1298-1463 arasındaki olayları daha ayrıntılı ele alarak, Bizans İmparatorlu-ğu’nun çöküşü, İstanbul’un fethi ve Osmanlı Devleti’ nin yükselişini anlatır. Yapıtta ayrıca 15. yy Bizans tarihi için önemli olan Pelopones olaylarının da ayrıntılı bir incelemesi verilmiş olup II. Manuel’e ilişkin bilgileri, Osmanlılar’a karşı yardım aramak için gittiği batı Avrupa ülkelerinde edindiği deneyleri de içermektedir. Osmanlılar’ın 1463’te Lemnos’u (Lim-ni) alışıyla sona eren yapıt, klasik Bizans tarih yazıcılığının aksine, ağırlık merkezi olarak Bizans’ı değil, tarihsel gelişime uygun biçimde Osmanlı Dev-leti’ni almıştır. Heredotos’un hayranı olan Khalko-kondyles onun üslubunu örnek alarak, Osmanlı Devleti’nin yükselişini uzun ara açıklamalar yaparak, komşu devletlerden söz ederek anlatır. Kronolojik karışıklıklar ve kimi eksikliklerine karşın nesnel olmaya özen gösterdiği yapıtı, edebi ve tarihi açıdan önemlidir.
• YAPITLAR (başlıca): De Origine et Rebus Gestis Turca-rum Libri Decem Basiliae, (ö.s.), 1556; Hıstorıanum Demonstrations, (ö.s.), 2 cilt, 1587.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi