HUET, Pierre-Daniel (1630-1721) Fransız, filozof ve tanrıbilimci. Kuşkucu bir yöntemle usun bilgiye erişemeyeceğini, bilginin ancak inanla elde edilebileceğini savunmuştur.
8 Şubat 1630’da, Normandiya’daki Caen’da doğdu, 26 Şubat 1721’de Paris’te öldü. Calvincilik’ten Katoiiklik’e dönen bir aileden gelmiştir. Cizvitler’in yanında matematik öğrenimi gördü. 1652’de İsveç’e ertesi yıl Hollanda’ya gitti. Buralarda tanıştığı düşünürlerin etkisiyle kendisini felsefe çalışmalarına verdi. Caen’da bir bilim kurumu kurdu. Gününün en geniş bilgili düşünürlerinden biri olarak tanındı. 1670’te Fransa veliahtının eğitmenliğini yapan Bossuet’ye yardımcı olarak atandı. İleri yaşında rahip oldu. Aunay manastırında çalıştıktan sonra Soissons ve Avranches piskoposluğu görevlerini yürüttü. 1699’da Paris’teki Cizvit kurumuna girdi. Buraya bağışladığı geniş kitaplığı, sonradan Fransız Ulusal Kütüphanesi’ ne devredilmiştir.
Önceleri Descartes’ın etkisinde kalan Huet, daha sonra bu filozofa karşı en ağır eleştirileri yöneltenler arasına katılmıştır. Descartes’ı eleştirdiği dönemde görüşlerinin çıkış noktasını, Montaigne ve Charron ile Yeni Çağ’a aktarılan Pyrrhoncu Kuşkuculuk oluşturmuştur. Sekstos Empeirikos’un kuşkucu uslamlamalarından büyük ölçüde yararlanan Huet, çağdaşları Bayie, Leibniz ve Spinoza’nın saygıyla andıkları bir düşünür olmuştur.
Huet’nin başlıca felsefi amacı, usun güvenilir bilgiye ulaşabileceği görüşünü çürüterek, gerçek bilgiye ancak Tanrı’ya inanmak, ona sığınmakla erişilebileceğini göstermektir. Bu tutumun, 16. ve 17. yy’larda çeşitli dinsel çevrelerde yaygınlaştığı, bir ölçüde Pascal’ca da benimsendiği görülür. Huet, Descartes’ın bilgiyi usla temellendirme çabasına karşı çıkarken, Hobbes ve Gassendi’nin eleştirilerinden de yararlanır. “Düşünüyorum, öyle ise varım” uslamlamasının kesinlikten uzak olduğunu vurgular. İdelere dayanılarak gerçekliği anlamaya çalışmanın, usun güvenilir olduğunu yine ussal yöntemlerle kanıtlamanın döngüselliğine dikkat çeker. Bilgi üretmekte usun yetersiz kalacağını, kuşkunun bu alanda en güvenilir yöntem olduğunu, güvenilebilir bilginin us yerine imandan geldiğini düşünür.
Huet, bu sonuçlarını pekiştirmek amacıyla, usun ürettiği sanılan bilgilerin gerçekte deneyden kaynaklandığını, doğuştan düşüncelerin bulunmadığını, ancak deney köh.’nli bilginin de, kuşkuculuğun gösterdiği gibi dayanaksız olduğunu öne sürmüştür. Ona göre Descartes’ın fiziği de, tıpkı bilgi kuramı ve metafiziği gibi, çelişkilerle doludur. Tarih, tanrıbilim ve edebiyat alanlarında yapıtları olan Huet, döneminde Latince yazdığı şiirleriyle de tanınmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Demonstratio Evangelica, 1679, (“İncilce Kanıt”); Centura Philosophiae Cartesianae, 1689, (“Descartes’çı Felsefenin Denetimi”); Traite philo-sophique de la foiblesse de l’esprit humain, (ö.s.), 1723, (“İnsan Anlığının Zayıflığı Üzerine Felsefi İnceleme”).
• KAYNAKLAR: A.Dupront, Huet et l’exegese compara-tiste au XVII. siecle, 1930; L.Tolmer, Pierre-DanielHuet, hümaniste physiden, 1949.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi