KİNUGASA, Teynosuke (1896-1982) Japon sinema yönetmeni. Japonya’da sinemanın bir sanat dalı olarak önem kazanmasına katkıda bulunmuştur.
1 Ocak 1896’da Mie’de doğdu, Mart 1982’de Kyoto’da öldü. On beş yaşında tiyatro oyunculuğuna başladı. Sahnede ve 1917’den sonra da filmlerde, önemli bir oyama (kadın rolüne çıkan erkek oyuncu) olarak dikkat çekti. 1922’de ilk filmini yönetti. Dört yıl sonra yaptığı Kurutta ippeiji (“Delilik Sayfası”) ile büyük bir ticari başarı elde etti. Japon sinemasında ilk kez öykü, kişilerden birinin bakışıyla aktarılıyor, seyirci filmdeki akıl hastanesini kahramanın gözünden izliyordu. 1928 yapımı Jujiro (“Kavşak”) ise Japon sessiz sinemasının en ünlü filmlerinden biri oldu. Kinugasa burada da geriye dönüş (flashback) yöntemini kullanıyor, deneysel kamera hareketlerine yer veriyordu.
Kinugasa 1928’de Almanya ve SSCB’yi kapsayan bir geziye çıktı. Bu gezi sırasında tanışıp bir süre birlikte çalıştığı Ayzenştayn ve Pudovkin’in etkisiyle geliştirdiği kurgu tekniklerini daha sonra yapıtlarına uyguladı. Renkli filmin ortaya çıkmasıyla birlikte tarihsel konulara yöneldi. Geleneksel Japon tiyatrosu Kabuki’den de başarıyla yararlanarak, dönem filmi türünde yapıtlar verdi. 1953’te çektiği Jigokumon (Cehennem Kapısı), bu türün en iyi örneklerinden biriydi. Renk öğesinin ustaca değerlendirildiği yapıt, Cannes Film Şenliği’nin büyük ödülünü kazandı.
Kinugasa, Japon sinemasını dünyaya tanıtan sanatçılardan biridir. Batı’da kullanılan sinema tekniklerini filmleriyle Japon sinemasına aktarmış, yapıtlarında yeni anlatım biçimleri denemiştir. Filmlerinin çoğunun senaryosunu da kendisi yazmıştır.
• YAPITLAR (başlıca) Kurutta ippeiji, 1926, (“Delilik Sayfası”); Jujiro, 1928, (“Kavşak”); Reymey izen, 1932, (“Şafaktan Önce”); Jigokumon, 1953, (Cehennem Kapısı); Okoto to Sasuke, 1963, (“Okoto ve Sasuke”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi