KARL XIV (1763-1844) İsveç kralı. 1818-1844 arasında krallık yapmıştır.
26 Ocak 1763’te Fransa’nın Pau kentinde doğdu, 8 Mart 1844’te Stockholm’de öldü. Asıl adı Charles Jean-Baptiste Bernadotte’dur. Bir avukatın oğluydu. 1780’de Fransız ordusuna girdi. Fransız Devrimi sırasında gösterdiği yararlılıklar nedeniyle 1794’te tuğgeneralliğe yükseltildi. Napoleon Bonaparte’m 1796-1797 yıllarındaki İtalya seferine katıldı. Napole-on’la kurduğu dostluk ilişkisinin bozulması üzerine Ocak 1798’de ordudaki görevinden ayrıldı. Nisan 1798’e değin Viyana elçiliği yaptıktan sonra Paris’e döndü. Bir süre sonra Joseph Bonaparte’m görümcesi Desiree Clary ile evlendi.
Bernadotte Temmuz 1799’da savaş bakanlığına getirildiyse de, Jakobenler’e yakınlığı nedeniyle Eylül’de bu görevinden uzaklaştırıldı. Napoleon’un konsüllüğü sırasında 1800’de İngilizler’in Vendee’deki çıkarma girişimlerini engelledi. Mayıs 1804’te Napoleon imparatorluğunu ilan ettikten sonra, sadakat yemini ederek onun hizmetine girdi. Aynı yıl mareşalliğe yükseltildi ve Hannover valiliğine atandı. 1805’te Fransa ile İngiltere, İsveç, Avusturya ve Rusya arasında başlayan III. Koalisyon Savaşı’ndaki Austerlitz çarpışmasında başarılı oldu. Ertesi yıl I.Napoleon tarafından Pontecorvo prensi yapıldı. Ocak 1807’deki Polonya seferi sırasında Rus ordusunu Mohrungen’de yendi ve işgal edilen Kuzey Almanya kentlerinin valiliğine atandı. I.Napoleon’un Avusturya seferinde Wagram çarpışmasında askerlerinin üçte birini yitirmesi üzerine Paris’e geri çağrıldı.
Bu sırada İsveç’te hüküm süren siyasi karışıklık sonucu kral IV. Gustaf devrilmiş ve yerine yaşlı ve çocuksuz XIII.Kari geçmişti. Yeni krala bir veliaht arayan ve dış politika ve maliye konularında I.Napoleon’un desteğine gereksinim duyan İsveçliler, Bema-dotte’a İsveç prensi olmasını önerdiler. I.Napoleon’ un bu isteği kabul etmesi üzerine, İsveç meclisi Ağustos 1810’da Kral Johan adını alan Bernadotte’u veliaht prens seçtiğini ilan etti. Kari Johan askeri konularda ve dış politikada giderek artan etkisini önce Fransa lehine kullandı. Ancak 1812’de Fransız birlikleri İsveç’in Pomeranya bölgesini işgal edince I.Napoleon’a karşı Rusya, İngiltere ve Prusya ile ittifak kurdu. Komuta ettiği müttefik ordularının Fransız ordularını yenmesinden sonra, 1813’te Danimarkalılar’ı yendi. 1814’te imzalanan Kiel Antlaşması’yla daha önceden Danimarka’nın bir parçası olan Norveç’i topraklarına kattı. 1818’de XIII. Kari ölünce XIV.Karl adıyla İsveç ve Norveç kralı oldu.
XIV.Karl’ın iktidarı sırasında uygulanan iktisadi politikalarla ülkenin tarımsal üretimi ve nüfusu hızla arttı. 1832’de Kuzey Denizi’ni Baltık Denizi’ne bağlayan Göta Kanalı açıldı. Dış politikada İngiltere ve Rusya ile ittifak politikası sürdürüldü. XIV.Karl’ın ölümünden sonra yerine oğlu I.Oskar geçti.
• KAYNAKLAR: D.P.Barton, Bernadotte, 3 cilt, 1914-1925; T.T. Hojer, Cari XIV Johan, 3 cilt, 1939-1960; F.D.Scott, Bernadotte and the Fail of Napoleon, 1935.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi