JOHANNES XXII (1245-1334) Fransız din adamı. Papalığı sırasında Fransiskenler’e karşı tutumu ve kilise içi düzenlemeleriyle tanınır.
Güney Fransa’da Cahors’da doğdu, 4 Aralık 1334’te Avignon’da öldü. Gerçek adı Jacques Duese’ dir. Varlıklı bir ailenin çocuğuydu. Paris ve Orleans’ da hukuk ve kilise yasaları öğrenimi gördü. 1300’de Frejus, 1310’da Avignon piskoposu, 1312’de Porto piskoposu ve sonra kardinali oldu. 1316’da Lyon’da, V. Clementius’un ardından papa seçildi, ikinci Fransız papası olarak Avignon’u Papalık’ın merkezi yaptı.
XXII. Johannes’in kilise yönetimi ve gelirleri konusundaki çalışmaları, etkisini uzun yıllar sürdürdü. Kilise yasalarına yenilerini ekledi. Haçlı seferlerine kaynak sağlamak için yeni vergi yasaları çıkardı ve kilise gelirlerinin daha sıkı denetlenmesini sağladı. Anadolu, İran ve Hindistan’da Hıristiyanlık’ın yayılması için çaba harcadı.
Johannes, tarikat içinde mülkiyete karşı olanlarla ılımlılar arasındaki anlaşmazlıklarda, İkincilerden yana oldu. Bir süre sonra çıkardığı iki fermanla, İsa ve Havariler’in mülkleri olduğunun yazmalarda belirtildiğini, bu nedenle mülkiyete karşı olmanın, dolayısıylada Fransisken düşüncesinin, Hıristiyanlık’la bağdaşmadığını belirtip, tarikat üyelerine karşı engizisyon kararlarını uygulamaya başladı.
Bu dönemde, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu tahtı için Avusturyah Friedrich ile Bavyeralı Ludwig (IV. Ludwig) arasında çekişmeler sürmekteydi. IV. Ludwig papa kendisini desteklemesine karşın, onun imparatorluk seçimleri üzerinde yetkili olamayacağını ileri sürdü. Çevresinde toplanan Meister Eckhart, Padovalı Marsilius ve Occam’lı William gibi düşünürlere de dayanarak, Evrensel Katolik Kilisesi Konseyi’nin papadan yetkili olduğunu savundu.
• YAPITLAR (başlıca): Execrabilis, 1317, (“Utanmazlık”); Ex Debito, 1319, (“Vergi Dışı”); Ad conditorem Cano-num, 1322, (“Kilise YasasınmTemellendirilmesi”);CHm Inter Nonnullos, 1323, (“Bilinmeyenler Karşısında”).
Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi