KOSİGİN, Aleksey (1904-1980) SSCB’li devlet adamı. 1964-1980 arasında başbakanlık yapmıştır.
Aleksey Nikoloyeviç Kosigin 20 Şubat 1904’te St. Petersburg’ta doğdu, 18 Aralık 1980’de Moskova’da öldü. Babası bir tornacıydı. On beş yaşında gönüllü olarak Kızıl Ordu’ya katıldı ve iç savaş sırasında görev yaptı. 1921’de girdiği Leningrad Kooperatif Teknik Okulu’nu 1924’te bitirdi. Sibirya’ da altı yıl kooperatif işlerinde çalıştı. 1927’de Sovyet-ler Birliği Komünist Partisi-Bolşevik’e üye oldu. 1930’da tekstil mühendisi olmak üzere beş yıllık Leningrad Kirov Tekstil Enstitüsü’nde öğrenim gördükten sonra 1937’de Leningrad’da büyük bir tekstil kuruluşunun yöneticisi oldu. 1938’de belediye başkanlığıyla eşdeğer olan Leningrad İşçi Temsilcileri Sovyeti Yürütme Kurulu başkanlığına seçildi. 1939’da tekstil sanayi halk komiseri oldu.
Partinin Mart 1939’da yapılan XVIII. Kongre’ sinde Merkez Komitesi’ne seçildi. Ardından 1940 Nisan’mda daha sonra Bakanlar Konseyi adını alan Halk Komiserleri Konseyi başkan yardımcılığına getirildi ve Molotov’un başkanlık ettiği İktisadi Konsey’in üyesi oldu. 1941 Nazi işgalinden sonra oluşturulan Devlet Savunma Komitesi’nde görev alarak savunma sanayiinin geliştirilmesinde önemli rol oynadı. 1943-1946 arasında diğer görevlerinin yanı sıra Rus Sovyet Federe Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyi başkanlığını üstlendi.
Stalin’in sekiz başbakan yardımcısı arasında beşinci sırada gelen Kosigin, 1948’de Politbüro üyesi oldu. Kısa bir süre maliye bakanlığı, ardından da hafif sanayi bakanlığı yaptı. 1952’de partinin adının Sov-yetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) olarak değiştiği XIX. Kongre’de Politbüro’nun genişletilmesiyle oluşturulan Prezidyum’da aday üye oldu, diğer görevlerini ise sürdürdü.
1953’te Stalin’in ölümünden sonra hem Prezid-yum’dan çıkarıldı, hem de başbakan yardımcılığından alındı. Başında bulunduğu bakanlığın da sorumluluk alanı sınırlandırıldı. Şubat, 1956’da yapılan XX.Parti Kongresi’nde sanayi sorunları üzerine eleştirici bir konuşma yaptı. 1957 Haziran’ında SBKP Merkez Komitesi’nin genişletilmiş toplantısında Kruşçev’i görevden almak isteyen gruba karşı çıktı. Yeniden Prezidyum aday üyesi ve başbakan yardımcısı oldu. Mart 1959’da Devlet Planlama Komisyonu (Gosplan) başkanı olan Kosigin, dönemin iktisadi planlamasına damgasını vurdu. Üretimde liberalleşme adımlarını daha ileriye götürdü ve teşvik tedbirleri uygulamasını başlattı. 1960’ta yapılan hükümet düzenlemesinden sonra Mikoyan ile birlikte SSCB Bakanlar Kurulu birinci başkan yardımcısı oldu. Çeşitli Avrupa, Asya ve Latin Amerika ülkelerine gitti. 1961’de Hindistan ile iktisadi işbirliği antlaşmasının imzalanmasına ön ayak oldu. 1964’te Mikoyan başbakan olurken, o da başbakan birinci yardımcısı oldu.
Kruşçev’in Kasım 1964’te görevden alınmasının ardından Brejnev SBKP birinci sekreteri olurken, Kosigin de başbakan oldu. 1966’da yeniden oluşturulan Politbüro’nun tam üyesi oldu. Bu dönemde dış ilişkilerdeki ağırlığı daha da arttı. Ayrıca XX., XXIV. ve XXV kongrelerde beş yıllıkkalkınma planlarını sunarak Brejnev dönemi iktisat politikalarının yürütülmesinde önemli bir işlev yüklendi.
23 Ekim 1980’de hastalık nedeniyle görevlerinden ayrıldığı bildirilen Kosigin kısa bir süre sonra öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi