KONSTANS II (630-668) Bizans imparatoru. Araplar’a ve Slavlar’a karşı savaşmıştır.
II.Herakleios Konstans, Constantinopolis’te (İstanbul) doğdu, 15 Eylül 668’de İtalya’da Syracusa’da öldü. III.Konstantinos’un oğludur. Babasından sonra imparatorluğunu ilan eden II.Heraklonas’ın Senato tarafından sürgüne gönderilmesiyle Kasım 641’de 11 yaşında iken tahta geçti. Siyasi bunalımlara yol açan dinsel anlaşmazlıklar ve 640’larda başlayan Arap saldırıları ile uğraşmak zorunda kalan II. Konstans döneminde Bizans, 642’de İskenderiye ve Bingazi’yi, 643’te Trablusgarb’ı yitirdi. Arap komutanı Muaviye Batı Anadolu’ya ilerledi. 646’da birçok Kuzey Afrika kentinde, Bizans’ın desteklediği Monofizitlik, dinsel sapıklık olarak mahkûm edildi. Bizans’a karşı muhalefetin geliştiği bu ortamda Araplar 647’de tüm Kuzey Afrika’yı kolayca ele geçirdiler. Yeni kurulan Arap donanması 649’da Kıbrıs’ı alarak, denizlerdeki Bizans egemenliğini tehdit etmeye başladı. Bizans yönetiminin kilise siyaseti, İtalya’da da en yüksek yerel otoritenin İstanbul’daki merkezi yönetime karşı ayaklanmasına neden oldu. Dinsel bir barışın gerekliliğine inanan II.Konstans, 649’da Typos adlı bir kararname yayınladı. İsa’yı her türlü tartışmanın dışında tutan bu kararname asıl sorunu çözmekten uzaktı ve kilisenin imparatorluk tarafından tam bir denetim altına alınmasına karşı gelişen muhalefet hareketini daha da körükledi.
Araplar’ın 653’te Doğu Anadolu’yu ele geçirmeleri üzerine harekete geçen II.Konstans, Doğu Anadolu’da yitirilen toprakların bir bölümünü yeniden denetim altına aldı. Bu sırada Typos’a karşı çıkan Papa I.Martinus, Roma’dan getirtilerek, cezalandırıldı. Ardından keşiş Martinus da mahkûm edildi. Ancak muhalefetin gücü karşısında gerileyen II. Konstans Papalık’la tam bir uzlaşma sayılmasa da tek irade inancından vazgeçti. 654’te Rodos’un ve Girit’in Araplar’ca yağmalanıp, Kos Adası’nın (İstanköy) alınması üzerine, 655’te II.Konstans komutasındaki Bizans donanması, Lykia (Muğla) kıyılarında Arap donanması ile savaşa girişti; ama büyük bir bozguna uğradı. Ancak Araplar arasında çıkan anlaşmazlıklar iç savaşa dönüşünce, Muaviye 659’da barış istemek zorunda kaldı.
II.Konstans, Doğu tehlikesinin azalması üzerine 659’da Balkanlar’ı işgal eden Slavlar üzerine saldırarak bir bölümüne Bizans egemenliğini zorla kabul ettirdi. Başarılı Balkan seferinden sonra daha batıya gitmeye karar verdi. 660’ta Selanik’te, ardından uzun bir süre Atina’da kaldıktan sonra 663’te güçlü bir orduyla İtalya’da Tarentum’a girdi. Lombardlar’a saldırarak Beneventum’u kuşattı. Zorunluluk sonucu kuşatmayı kaldırarak önce Napoli’ye ve ardından Roma’ya gitti. Kısa süre sonra 17 Temmuz 663’te Napoli’ye ve oradan Sicilya’ya geçerek Syracusa’ya yerleşti. Oraya yerleşmekle, Lombardlar’ın tehdit ettiği İtalya toprakları ile Araplar’ın saldırı hedefi olan Kuzey Afrika arasında kilit bir noktayı tutmuş oluyordu. Ancak imparator ve ordusunun giderlerinin Batı bölgesi için oluşturduğu yük, halkın tepkisini artırdı. II.Konstans nüfuzlu Bizanslı ve Ermeni ailelerinin desteğiyle düzenlenen bir suikast sonucu öldürüldü. İstanbul’da Havariyun Kilisesi’ne gömüldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi