ROUDELRA, Josef (1938) Çek fotoğrafçı. Genç kuşağın belgesel fotoğraf alanındaki en önemli ustalarından biridir.
Çek Cumhuriyeti’nin Moravia bölgesinde doğdu. 1961’de Prag Teknik Üniversitesi’nden mezun oldu, havacılık mühendisi olarak çalışmaya başladı. Fotoğrafa üniversite yıllarında ilgi duydu. Bir yandan tiyatro fotoğrafları, bir yandan da çingenelerin yaşamları üstüne fotoğraflar çekti. 1961’de Prag’da ilk sergisini açtı. 1962’de Divadlo adlı tiyatro dergisine fotoğraf vermeye başladı. 1965’te Çekoslovak Sanatçılar Birliği’ne üye seçildi. Aynı yıl bir tiyatronun resmi fotoğrafçısı oldu ve bazı tiyatro kitaplarını fotoğrafladı. 1967’de mühendislik görevinden ayrılarak yaşamını bağımsız fotoğrafçı-gazeteci olarak sürdürmeye başladı. Aynı yıl Çekoslovak Sanatçılar Birliği’nin yıllık ödülünü kazandı ve 1961-1966 arasmda çektiği, çingeneleri konu alan fotoğraflarını sergiledi. Giderek çalışmaları dış ülkelere yansımaya başladı. İsviçre’de Camera dergisinde bir dizi yapıtı basıldı, New York Modern Sanatlar Müzesi çalışmalarının bir bölümünü koleksiyonlarına aldı. Koudelka 1968’de Camera dergisince İtalya’da düzenlenen karma bir sergiye katıldı. Look, Lorıdon Sunday Times ve Epoca dergilerinde fotoğrafları yayımlandı. 1970’te fotoğraf dünyasının en önemli ödüllerinden biri olan Robert Capa Ödülü’nü kazandı. Aynı yıl bir sergi nedeniyle İngiltere’ye gitti, bir daha ülkesine dönmedi ve İngiltere’ye yerleşti. 1971’de ünlü Magnum fotoğraf ajansına üye olmaya çağrıldı. İngiltere’de bir kent araştırmasına fotoğrafçı olarak katılmak, Ingiltere’deki çingeneleri resimlemek gibi çeşitli fotoğraf çalışmaları yaptı. 1975’te New York Modern Sanatlar Müzesi’nde kişisel bir sergisi açıldı. Aynı yıl Fransa’ da ve ABD’de basılan Çingeneler adlı kitabı satış rekorları kırdı ve kısa sürede tükendi.
Yaşamının büyük bir bölümünü, sırtında bir uyku tulumuyla yollarda, çingene çadırlarında ve arabalarında geçiren, yıllar boyu çingenelerle iç içe yaşayan Koudelka, Kertesz’den ve Cartier-Bresson’dan gelen bir çizgide, belgesel fotoğraf, röportaj fotoğrafı türünde yapıtlar vermiştir. Bu yolda olağanüstü denilebilecek bir anlatım gücüne ulaşmış ve gerek üstünde yoğunlaştığı konuların çarpıcılığı, gerekse bu konulan ele alışındaki ustalığıyla genç kuşağın en önemli fotoğrafçılarından biri durumuna yükselmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Gypsies/Gitans-La fin du voyage, 1975, (“Çingeneier-Yolculuğu Sonu”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi