KROİSOS (İÖ 6.yy) Lidya kralı. Persİer’le yaptığı savaşta yenilince Lidya Krallığı son bulmuştur.
Kroisos’un (Krezüs) doğum ölüm tarihleri ve yerleri bilinmiyor. Kral Alyattes’in oğludur. Babasının İÖ 560’ta ölümü üzerine başa geçti. İyonyalılar’ı, Ayolyalılar’ı ve Asya Dorları’nı haraca bağladı. O dönemde güçlü bir devlet olan İsparta’yla dostluk ilişkilerini geliştirdi. Halys (Kızılırmak) ırmağının batısında kalan yerler, Kilikya ve Likya hariç Kroi-sos’a boyun eğmişlerdi. Merkez Sardes (Salihli) çok zengin bir kent durumuna gelmiş, buraya Yunanistan’dan pekçok bilim ve sanat adamı yerleşmişti.
Bu sırada doğudaki Persler de güçlenmişlerdi. Kroisos bu tehlike karşısında Babil Kralı Nabonid ve Mısır Kralı Amasis’le bir bağlaşma kurdu ve Persler’e karşı sefere çıktı. Halys ırmağını aştıktan sonra Kappadokya’da Pteria’ya vardı. Bunun üzerine Pers imparatoru II.Kiros ordusunu topladı ve karşı yürüyüşe geçti. İÖ 540’ta Pteria’da yapılan savaş çok şiddetli oldu, ancak sonunda her iki taraf da belirgin bir üstünlük sağlayamadılar. Kroisos ordusunun Pers ordusundan sayıca daha az olduğunu görmüştü. Bu yüzden hemen Sardes’e geri döndü. Kiros ise Kroi-sos’un toparlanmasını beklemeden Sardes üzerine yürüdü.
Lidyalılar iyi biniciydiler ve at üstünde dövüşmekte ustaydılar. Kiros bunu bildiği için ata karşı deve kullandı. Savaş meydanında atlar develeri görünce geri çekildiler. Lidyalılar bunun üzerine yaya olarak savaşa başladılar. İki taraf da ağır kayıplar verdi. Lidyalılar kale duvarları ardına çekildiler ve Pers ordusu Sardes’i kuşattı. Kroisos bütün bağlaşıklarından olduğu gibi Ispartalılar’dan da yardım istedi. Ispartalılar yardım hazırlıklarına giriştikleri sırada kentin düştüğü haberi geldi. Kroisos canlı olarak ele geçirildi. Kroisos’un sonu hakkında birçok söylenti vardır. Bazı kaynaklar kendini kalede yaktığını, bazı kaynaklar da Kiros ile Persopolis’e gitmeye razı olduğunu, ancak bunun karşılığında Lidyalılar’ın topraklarından kovulmamalarını istediğini ve bunu sağladığını ileri sürerler.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi