KÖPPEN, Vladimir Peter (1846-1940) Alman meteoroloji ve klimatoloji bilgini. İklimlerin sınıflandırılmasını matematiksel bir temele dayandırmıştır.
25 Eylül 1846’da St.Petersburg’da doğdu, 22 Haziran 1940’ta Avusturya’nın Graz kentinde öldü. Çariçe II. Katerina’nm çağrısına uyarak 18.yy sonlarında Rusya’ya yerleşen ve bu ülkenin bilimsel yaşamına çeşitli katkılarda bulunan Alman asıllı bir aileden geliyordu. 1864’te girdiği St.Petersburg Üniversitesi’ndeki öğrenimini özel bir ilgi duyduğu botanik alanında yoğunlaştırdı. Öğrenimini 1867’den sonra Almanya’da, Heidelberg Ünversitesi’ nde sürdürdü. 1870’te Leipzig Universitesi’nden doktora derecesini aldı. Aynı yıl çıkan Fransız-Alman Savaşı sırasında sıhhiye birliklerinde görev yaptı. Bir yıl sonra savaş bitince St.Petersburg’a döndü ve Merkezi Fiziksel Gözlemevi’de asistan olarak çalışmaya başladı. 1874’te Hamburg’daki Alman Deniz Gözlemevi’nde hava telgrafı, fırtına uyarı sistemi ve deniz meteorolojisi bölümü başkanlığına getirildi. Beş yıl sonra gözlemevinin meteoroloji uzmanlığına yükseltildi. Kırk yıl bu görevini sürdürdükten sonra 1919’da emekliye ayrılan Köppen, 1924’te Graz’a yerleşti ve yaşamının sonuna dek, Rudolph Geiger ile birlikte hazırladığı beş ciltlik Handbuch der Klimatologie’nin (“Klimatoloji Elkita’bı”) ve başka bilimsel çalışmalarının yayımlanması işiyle uğraştı.
Meteoroloji ve klimatoloji alanlarında birçok değerli araştırmaları olan Köppen, 1884’te çizdiği dünya sıcaklık kuşakları haritası ve özellikle 1900’de geliştirdiği iklim kuşakları dizgesiyle tanınır. İklim kuşaklarına ilişkin olarak o güne değin geliştirilen ve sıcaklık, yağış, bitki örtüsü ya da hava koşullarından yalnız birisine dayandırılan sınıflamalar öbür etmenleri gözönüne almadıklarından eksiklikler ve yanlışlıklar içeriyorlardı. Köppen tüm bu etmenleri belirli bir dizge içinde birleştirerek, sıcaklık, yağış ve bitki örtüsü dağılımına dayalı bir sınıflandırma yapmıştır.
Köppen’in, aylık ve yıllık sıcaklık ve yağış ortalamalarına dayandırdığı dizgesi beş temel iklim tipini içerir. Sırasıyla A B C D ve E harfleriyle adlandırılan bu beş temel tip; ormanların ve savanların yer aldığı ekvatoral ve tropikal yağışlı iklimler; step ve çöllerin bulunduğu, yıllık ortalama buharlaşma oranının yağıştan fazla olduğu kuru iklimler; esas olarak geniş yapraklı ormanların bulunduğu ılıman, yağışlı iklimler; yalnızca kuzey yarıkürede görülen geniş yapraklı bitkiler ve çam ormanlarının ağırlıkta olduğu soğuk ve kar yağışlı iklimler ve tundra ve buzul bölgelerindeki kutupsal iklimlerdir.
Bu iklim tipleri ayrıca, yağış ve sıcaklık ortalamalarındaki bazı farklılıklar temelinde kendi içlerinde de sınıflara ayrılır. Her iklim kuşağının sınırı ise, değişkenleri yağış ve sıcaklık ortalamaları olan matematiksel bir formülle belirlenir.
Köppen’in sınıflandırma sistemi, iklim sınırlarını nicel olarak belirlemesi, ortalama rakamlar kullanması ve buharlaşma oranlarını yeterince dikkate almaması gibi nedenlerle eleştirilmişse de, bugüne dek geçerliliğini korumuş ve çağdaş iklim sınıflandırma yöntemlerine temel oluşturmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Handbuch der Klimatologie (R.Geiger ile), 5 cilt, 1927-1940, (“Klimatoloji Elkitabı”)
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi