DELAUNAY, Robert (1885-1941) Fransız, ressam. Orfizm akımını geliştirmiştir.
12 Nisan 1885’te Paris’te doğdu, 25 Ekim 1941’de Montpellier’de öldü. Bir süre Paris’te bir dekoratörün yanında çalıştı. Resim konusunda daha çok kendi kendini yetiştirdi. 1910’da ilk Orfistler’den olan ressam Sonia Terk (1885-1979) ile evlendi. Yapıtlarını Salon des Independants’da sergiledi. 1911’de Blue Reiter resim grubunun üyeleriyle tanıştı. 1913’te şair Apollinaire ile birlikte Berlin’e gitti. Buradaki Sturm Galerisi’nde kişisel bir sergi açtı. 1914-1920 arasında İspanya ve Portekiz’de yaşadı. 1921’de Paris’e döndü. 1937 Paris Dünya Fuarı için Demiryolları Pavyonu’nun dekorasyonunu yaptı. 1939’da Galerie Charpantier’de Realites Nouvelles (Yeni Gerçekler) adlı bir sergi düzenledi.
Delaunay’ın sanatı Yeni İzlenimcilik’in (Neo-Empresyonizm) renk anlayışı ile Cezanne ve Kübist-ler’in biçimciliğinin etkisi altında gelişmiştir. Bu etkileri Saint-Severin Kilisesi ve Eiffel Kulesi adlı dizilerinde bireysel bir üsluba dönüştürmeyi başarmıştır. Bu resimlerde saf rengin kullanımına dayanan kübist-soyut arası bir eğilim izlenir.
1912’den sonra bütünüyle soyutlanmış bir biçim anlayışına yönelmiştir. Doğayla ilgili her türlü gerçekçi görünüşü dışlamış, ışık, renk ve ritmin dinamik olarak algılanmasını sağlayan yeni bir biçimcilik oluşturmuştur. 1930’larda Orfizm ilkeleri doğrultusunda yaptığı çalışmalar, tam bir soyutlama ile katışıksız ritim anlayışının bütünleştirilmesi sonucunu vermiştir.
Delaunay’ın sanatı 20. yy’m başlarında gelişen Alman Dışavurumculuktu (Ekspresyonizm), Süpre-matizm ve Fütürizm (Gelecekçilik) gibi eğilimlerin getirdiği yenilikler kapsamında gelişmiştir. Özgünlüğü, bu yenilikleri yetkin bir ritim duygusu ve katışıksız bir görsel etki uyandıracak bir renk ve ışık kullanımı ile bütünleştirmesinden kaynaklanır. Bu nitelikleriyle W.Kandinsky, F.Marc, A.Macke, P.Klee, L.Feininger, F.Leger, M.Duchamp ve M.Chagall gibi büyük ustaları ve başka birçok sanatçıyı etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Resim: Batan Güneşli Manzara, 1906; Saint-Severin Kilisesi dizisi, 1909; Eiffel Kulesi dizisi, 1909-1910, Sanat Müzesi, Basel ve Guggenheim Müzesi, New York; Pencereler dizisi, 1911, Tate Galerisi, Londra; Pencereler, 1912, Guggenheim Müzesi, New York; Disques dizisi, 1912-1913, Guggenheim Müzesi, New York; Dairesel Kozmik Biçimler dizisi, 1912-1913; Cardiff Takımı, 1913, Staedelijk van Abbe Müzesi, Eindhoven-Hollanda; Hommege â Bleriot, (Bleriot’ya Saygı), 1914, Kamu Sanat Koleksiyonu, Basel; Hava, Demir ve Su, 1937, Resim ve Heykel Müzesi, Grenoble. Kitap: Du Cubisme â l’art abstrait. documents inedits, P.Francastel (der.), 1957,
• KAYNAKLAR: F.G. de laTourette, Robert Delaunay, 1960
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi