DE KOONING, Willem (1904-19 Mart 1997, New York) Hollanda asıllı ABD’li ressam. Amerikan Soyut Dışavurumculuk’unun (Abstre Ekspresyonizm) başlıca temsilcilerindendir.
24 Nisan 1904’te Rotterdam’da doğdu. On iki yaşında bir firmada boyacı olarak çalışmaya başladı. Aynı zamanda RotterdamAkademisi’nin akşam kurslarına devam etti. 1924-1926 arasında Brüksel ve Antwerp akademilerinde resim çalıştı.1926’da ABD’ ye gitti. Orada Arshile Gorky ile tanıştı, uzun süre onunla aynı atölyeyi paylaştı. 1935’te Federal Sanat Projesi (Federal Art Project-WDA) kapsamında çeşitli uygulamalar yaptı. 1948’de Kuzey Carolina’daki Black Mountain Koleji’nde, 1950-1951 arasında Yale Sanat Okulu’nda öğretmenlik yaptı. Aynı yıllarda New York’ta soyut dışavurumcu bir sanat anlayışı geliştirmekte olan çevreye girdi. 1948’de ilk kişisel sergisini açtı. Daha sonraki yıllarda yedi sergi daha düzenledi. 1948, 1950, 1956’daki Venedik bienallerine katıldı. 1954’deki 27.Venedik Bienali’nde ABD’yi temsil etmek üzere seçilen iki sanatçıdan biri oldu. 1951’de Chicago Sanat Enstitüsü tarafından yılın sanatçısı seçildi.
De Kooning, Amerikan Soyut Dışavurumcuları içinde en figüratif çalışanıdır. Dışavurumculuk’u ötekilerinkinden daha hırçın ve şiddetli bir boyut içerir. Tutumunun figüratif ve soyut eğilimler arasında durmadan değişmesine karşın üslubunun sürekliliğini koruyabilmiştir.
Başlangıçta Miro ve A.Gorky gibi sanatçıların etkisinde kalan yapıtlar vermiştir. 1938-1945 arasında belli bir düzeye kadar soyutlanmış figürün, bütünüyle soyut bir resim mekânıyla bütünleştirilmesini biçimsel olarak çözümlemeye yönelmiştir. Üslubu 1950’lere doğru giderek soyutlaşmıştır. Önceleri çizgisel ve lekesel bir fırça işçiliği geliştirmişken, sonradan bütünüyle dinamik bir resim yüzeyi elde etmeye önem vermiştir.
De Kooning, 1950’lerde aynı anda komik ve trajik bir etki yapan belli bir kadın tipi çevresinde yeniden figüratif anlayışa dönmüştür. Bu bağlam içinde yaptığı Kadın dizisi sanatının en özgün örnekleri arasındadır. Saf renkleri, en kaba biçimi içindeki anıtsallıklarıyla dikkat çeken bu dönem yapıtları, aşırı dışavurumcu ve anlatımcı bir nitelik taşırlar. Bu nedenle de herhangi bir simgesel yoruma olanak vermezler.
De Kooning’inl960’lardaki tümüyle soyut “man-zaracılık” anlayışı ile 1970’lerde yeniden ele aldığı Kadın dizisinde dışavurumcu tekniğini iyice arındırıp geliştirdiği görülür. Ancak bu gelişiminin yanı sıra giderek artan ritmik yapı, onun katışıksız dinamizminin karşılığı olan dirimselliğini yitirmesiyle sonuçlanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Ağıt, 1939; Oturan Figür (Klasik Erkek), 1940; Pembe Bayan, 1944; Pembe Melekler, 1945; Ağustos’ta Işık, 1946; Ashville, 1948-1949, Philips Galerisi, Washington D.C.; Kazı, 1950, Chicago Sanat Enstitüsü; Ganseıvort Sokağı, 1950-1951; Kadın I, 1952, Modern Sanatlar Müzesi, New York; Kadın ve Bisiklet, 1952-1953, Whitney Amerikan Sanatı Müzesi, New York; Adsız Soyutlama, 1955, Guggenheim Müzesi, New York; Paskalya Sabahı, 1956, Metropolitan Sanat Müzesi, New York; Şubat, 1957, Sidney Jannis Galerisi, New York.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi