DIELS, Otto (1876-1954) Alman, organik kimyacı. Birçok organik bileşiğin sentezine olanak veren katılma tepkimesini gerçekleştirerek, 1950 Nobel Kimya Ödülü’nü Alder ile bölüşmüştür.
Otto Paul Hermann Diels 23 Ocak 1876’da Hamburg’da doğdu. 7 Mart 1954’te Kiel’de öldü. Ünlü klasik dilbilimci Hermann Diels’in (1848-1922) oğludur. 1895’te Berlin Üniversitesi’nde kimya öğrenimine başladı, 1899’da doktora derecesini alarak aynı üniversitede önce Emil Fischer’in asistanı, 1904’te de öğretim görevlisi oldu. 1916’da kimya profesörlüğü ve Kimya Enstitüsü başkanlığı için Kiel Üniversitesi’nden gelen çağrıyı kabul ederek, 1948’de emekli oluncaya değin bu görevi sürdürdü. Öğrencisi ve asistanı Kurt Alder ile birlikte dien sentezini bu enstitüde gerçekleştiren Diels, II. Dünya Savaşı’nda iki oğlunu yitirmesine ve ilen yaşma karşın, hava bombardımanında büyük bir bölümü yıkılan enstitüyü yeniden düzenlemek için uğraştı ve emekli olduktan iki yıl sonra, 1950 Nobel Kimya Odülü’nü Alder ile bölüştü.
Diels’in organik kimyaya en büyük katkısı, “Diels-Alder tepkimesi” adıyla bilmen ve altı karbonlu çevrimsel bileşikler veren dien sentezini gerçekleştirmesidir. 1928’de asistanı Kurt Alder ile birlikte dien tepkimeleri üzerinde çalışırlarken, olefin grubundan doymamış bir hidrokarbon ile bir dien arasında, o güne değin bilinmeyen bir katılma tepkimesi gözlemlediler. Örneğin etilen ile bütadien tepkimeye girdiğinde, altı karbonlu ı bir halkalı bileşik olan ve karbon-karbon çift bağı içeren siklohekzen veriyordu. Tepkimenin en büyük özelliği de, katalizör, yüksek sıcaklık ya da basınç gerektirmeksizin olağan çevre koşullarında gerçekleşmesiydi. Canlı organizmalardaki tepkimelere çok benzer koşullar altında ve aynı hızla gelişen bu tepkime Diels’e, doğal ve biyolojik önemi olan birçok bileşiğin hücrede aynı tepkime mekanizmasıyla sentezlendiği inancım verdi. Gerçekten de, birkaç yıl içinde, aynı yöntemle pek çok organik bileşiğin sentezi gerçekleştirildi. Gates tek bir aşamada morfini, Woodward ve Sarett de kortizonu sentez yoluyla üretmeyi başardılar. Bu tepkime ürünlerinden biri de K vitamininin özelliklerini taşıyondu. Tüm bu bulgular, birçok hormon ve vitaminin hücrede aynı sentez yoluyla oluştuğu görüşünü güçlendirmişti. Canlıların yaşamsal”etkinliğinde temel rol oynayan birçok organik bileşiğin yanı sıra iktisadi değeri olan maddelerin, örneğin izoprenin polimerleştirilmesi ya da bütadien ile stirenin poli-merleştirilmesiyle sentetik kauçuk ve lastiğin üretimine olanak veren bu tepkime, organik sentez kimyasında yeni bir dönemi başlatmıştı.
• YAPITLAR (başlıca): Einführung in die organische Cbemie, 1907, (“Organik Kimyaya Giriş”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi