FABRY, Charles (1867-1945) Fransız, fizikçi. Optik deneyleri ve geliştirdiği girişimölçeriyle tanınmıştır.
11 Haziran 1867’de Marsilya’da doğdu, 11 Aralık 1945’te Paris’te öldü. 1885’te Ecole Polytechnique’ te lisans eğitimini, 1892’de Paris Üniversitesi’nde doktora çalışmasını tamamlayarak, iki yıl süreyle liselerde öğretmenlik yaptı. 1894-1920 arası Marsilya Bilimler Fakültesi’nde çalışan Fabry, 192l’de Paris’e yerleşerek Sorbonne’a profesör, Optik Enstitüsü’ne de yönetici olarak atandı.
Fabry doktora tezinden başlayarak ışığın girişim etkilerinin ölçülmesiyle ilgilendi. Girişim, birbirleri üstüne binen aynı frekans ve genlikteki iki ışık dalgasının, fazlarının aynı olduğu noktalarda daha parlak, zıt olduğu noktalarda da daha sönük görünmesidir. Fabry, 1896’da Alfred Perot (1863-1925) ile birlikte, birbirine paralel olarak yerleştirilmiş, gelen ışığın bir kısmını geçirip bir kısmım yansıtan yarı-saydam iki düzlemsel aynadan oluşan bir girişimölçer (interferometre) geliştirdi. Fabry-Perot girişimölçerinde gelen tek renkli (aynı dalga boyunda) ışık ışınları bu aynalar aracılığıyla değişik fazlarda birbirlerinin üstüne düşürülüyor, böylece son derece keskin hatlarla birbirlerinden ayrılmış, parlak ve karanlık çizgilerden oluşan bir girişim deseni elde edilebiliyordu. 1881’de ABD’li fizikçi Michelson’un geliştirdiği girişimölçere göre daha duyarlı olan bu araç, ışığın niteliği konusundaki çeşitli optik deneylere olduğu gibi, çok küçük yer ya da biçim değişikliklerinin ölçümüne de olanak tanıyordu.
1906’dan başlayarak araştırmalarını Henri Buisson (1873-1944) ile sürdüren Fabry, girişim yöntemlerini spektroskopiyle birleştirerek, o zamana değin yıldızlarda gözlenebilen Doppler olayını ilk kez laboratuvarda gerçekleştirdi, yıldızların tayfını ve gece gökyüzünün parlaklığını ölçtü. 1913’te de uzaydan gelen morötesi ışınımın atmosferin ozon tabakasınca soğurulduğunu buldu.
Geliştirdiği yöntemlerle atom ve moleküllerin yapıları konusunda temel deneylere de olanak sağlayan Fabry, yayınları ve halka açık konferanslarıyla bilimi popülerleştirme çabalarıyla da tanınmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Les applications des interferences lumineuses, 1923, (“Optik Girişim Uygulamaları”); Physiqueet Astrophysique, 1935,(“Fizik ve Astrofizik”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi