DİOGENES LAERTİUS ( ? – 220) Yunanlı yazar. Felsefe ve düşünce tarihçiliğinin öncülerindendir.
Yaşamı konusunda yeterli bilgi olmadığı gibi, onunla ilgili açıklamalar veren kaynaklar da birbirini
tutmamaktadır. Kimi kaynaklar 220’de öldüğünü, kimi kaynaklar ise 230 yılında yaşamakta olduğunu ileri sürmektedir.
Diogenes Laertius bir filozof olarak değil, felsefe ve düşünce tarihi araştırmalarında başlıca kaynak niteliği taşıyan ve Latince kısa adıyla Vitae Philoso-phorum (“Bilgelerin Yaşamları”) diye bilinen yapıtı yüzünden önemlidir. Yapıtın önsözünde (Prooemi-um), başlangıçtan yazarın yaşadığı çağa değin, bilim, felsefe, mitoloji ve tarihle ilgili açıklamalar, yorumlar yer alır. On bölümden oluşan yapıt Thales’le başlar, Epikuros’la biter. Birinci bölümde 11, İkincide 17, üçüncüde 1 (yalnız Platon), dördüncüde 10, beşincide 6, akıncıda 9, yedincide 7, sekizincide 8, dokuzuncuda 12,onuncudal (yalnız Epikuros) olmak üzere 72 filozofa yer vermiştir.
Diogenes, yapıtında önce bilgelerin yaşamöykü-lerini, onlarla ilgili söylenceleri, daha sonra bilgelerin düşüncelerini, gene bilgelerden örnekler vererek açıklar. Açıklamalarında, bir bilge için, başka bilgelerin yargılarını içeren alıntılara da yer verir. Aktarılan örnekler arasında şiir önemli bir yer tutar. Bilgelerin yanında yasak koyucu, yönetici gibi felsefeyle doğrudan doğruya değil de dolaylı olarak ilgili bulunan kimseler de vardır.
Belli bir felsefe anlayışına göre düzenlenmemesine karşın, Diogenes’in yapıtı, ilk Çağ felsefesi üzerinde çalışan uzmanların başvurdukları sayılı kaynaklardan biridir. Özellikle yazılı yapıt bırakmamış bilgelerin düşüncelerini öğrenmede, bu yapıttaki alıntılar büyük önem taşımaktadır. Yapıt, başta Latince olmak üzere, bütün Batı dillerine çevrilmiş ayrıca Yunanca yazması da çevirisiyle bitikte, birkaç kez basılmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): De Vitis, Dogmatibus et Apophthegmatibus Clarorum philosophorum, (ö.s.), 1921, (“Bilinen Filozofların Görüşleri, Özdeyişleri ve Yaşamları Üstüne”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi