EBU’L-HUDA ( ? -1909) Arap, şeyh. II. Abdülhamid’in tarikatlarla ilgili siyasetini yönlendirmede etkili olmuştur.
Gerçek adı Muhammed b.Haşan Vâdî olan Şeyh Ebu’l-Huda Seyyidî, 1845-1850 arasında, Kuzey Suriye’de, Hân Şeyhûn köyünde doğdu. 1909’da İstanbul’da öldü. Dindar bir kişi olan babasının Rufai tarikatiyle yakın ilişkisi vardı. Bu yüzden oğlunu o sıralarda Suriye’de özellikle alt tabakalar arasında etkili olan bu tarikatın şeyhlerine emanet etti.
Zeki ve hırslı bir kişi olan Ebu’l-Huda, Rufai taritakı içinde hızla yükseldi. Soyunun Ahmed Rufai’ ye ve Hz.Muhammed’e kadar uzandığı savım yöredeki seyyid ve şeriflere onaylatarak “seyyid” unvanını aldı. Yöredeki Osmanlı yöneticilerinin ve kimi etkin ailelerin güven ve desteğini kazandığı gibi, pek çok küçük tarikat şeyhini de kendisine bağladı. Aynı zamanda, Osmanlı ilmiye sınıfına girdi. 1875’te Halep nakîbü’l-eşraflığına atandı.
1876’da İstanbul’a gelerek II.Abdülhamid’in ilgisini kazandı ve Şeyh ül-Meşayih tayin olundu. Arap vilayetlerde ve özellikle Suriye yöresinde, devletin saygınlığının artırılmasına büyük önem veren Abdülhamid’in bu konudaki danışmanlarından ve sözcülerinden biri durumuna geldi. Rufai tarikatının görüşlerini açıklayan birçok kitap yazdı. İslam dünyasının, Batı’ya karşı, Osmanlı padişahı etrafında kayıtsız şartsız birleşmesinin bütün Müslümanlar için kutsal bir görev olduğunu savundu. Hizmetlerinin karşılığında, düzenli bir medrese eğitimi görmediği halde, en yüksek ilmiye rütbesi olan Rumeli Kazaskerliği’ne değin yükseltildi. Ayrıca, padişahın bağışlarından ve özel ilgisinden yararlandı. Ancak, devlet hizmetinde daha iyi yetişmiş Araplar’ınsayısı arttıkçaEbu’l -Huda gittikçe gözden düştü.
• YAPITLAR (başlıca): Nurü’l-İbsaf fi Keşfi Zulmeti’l-Hilaf 1889; et-Tarikatü’r-Rufaiye, 1892.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi