FİSCHER von Erlach (1656-1723) Avusturyalı mimar, heykelci ve mimarlık tarihçisi. Barok mimarlığın güneydoğu Avrupa’daki en önemli temsilcilerinden biridir.
Johann Bernhard Fisher von Erlach 20 Temmuz 1656’da Graz dolaylarında doğdu, 5 Nisan 1723’te Viyana’da öldü. Fleykelci olan babasının da etkisiyle, 1674’te Roma’ya giderek Bernini’nin atölyesinde çalıştı. Daha sonra, 1682-1685 arasında C.Fontana’ nın (1634-1714) yanında eski Roma, Rönesans ve Barok dönemi sanatını ve mimarlığını inceledi. 1685’te Viyana’ya döndü. 1609’da Mâhren’de gerçekleştirdiği Frain Sarayı, oval planlı büyük salonuyla, barok sanata henüz yabancı olan Avusturya’da büyük ilgi çekti. 1694-1702 arasında Salzburg’da yaptığı Dreifaltigkeitskirche (Kutsal Üçlü Kilisesi) büyük beğeni kazanınca, 1704’te saray mimarlığına getirildi. Daha sonra imparator tarafından kendisine von Erlach unvanı verildi.
Fischer von Erlach’ın Salzburg’da yaptığı kiliselerde Borromini’nin etkileri görülür. 1716’da Viyana’ da yapımına başlanan Karlskirche (Kari Kilisesi) giriş bölümünün plan şemasıyla ve önünde yer alan Roma’daki Tarajan Sütunu’nun benzeri iki kolonuyla büyük ilgi çekmiş, dönemin Avusturya mimarlığım etkilemiştir. Viyana’daki Flofburg Sarayı’nda yapımına başladığı Ulusal Kütüphane ölümünden sonra, yine bir mimar olan oğlu Joseph Emanuel Fischer von Erlach (1693-1742) tarafından tamamlanmıştır. Bu yapıda Avrupa’nın en görkemli iç mekânlarından biri gerçekleştirilmiştir. Fischer von Erlach’ın 1721’de yayımladığı Entwurj einer historischen Architektur (“Tarihsel Bir Mimarlık Taslağı”) adlı kitabı, Mısır ve Çin mimarlıklarım inceleyen ilk araştırma olarak büyük ilgi toplamış, Doğu sanatına özgü öğelerin Batı tarafından tanınmasında rol oynamıştır.
Derin mimarlık tarihi bilgisi ve biçimci bir yaklaşımla gerçekleştirdiği yapılarında Fischer von Erlach eski Roma ve Rönesans mimarlıklarının ve Barok mimarlığın öğelerini bir arada kullanmış, mimarlıkla heykel ve süslemeyi başarılı bir biçimde kaynaştırmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Yapı: Frain Sarayı, 1690, Mâhren/ Avusturya; Dreifaltigkeitskirche, 1694-1702, Salzburg, (Kutsal Üçlü Kilisesi ); Kollegienkirche, 1694-1707, Salzburg; Ursulinenkirche, 1699-1705, Salzburg, (Ursulinler Kilisesi); Karlskirche, 1716, Viyana, (Kari Kilisesi); Ulusal Kütüphane, 1723, Flofburg Sarayı, Viyana. Kitap: Ent-wurf einer historischen Architektur, 1721, (“Tarihsel Bir Mimarlık Taslağı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi