EDGEWORTH, Francis Ysidro (1845-1926) İngiliz, iktisatçı. Matematiksel iktisadın ve istatistiğin gelişmesine önemli katkıda bulunmuştur.
İrlanda’nın Longford Kontluğu’ndaki Edge-worthstown’da doğdu, Oxford’ta öldü. Özel öğretmenler tarafından eğitildi. Gençken edebiyatla ilgilendi ve İspanyolca, Fransızca, Almanca, İtalyanca öğrendi. 17 yaşındayken Dublin’deki Trinity College’a girdi. Daha sonra Oxford’daki Balliol College’da öğrenim gördü. Uzun yıllar hukukla uğraştıktan sonra, Londra’daki King’s College’da mantık dersleri vermeye başladı. Bir süre sonra ekonomi politik profesörü oldu.l891’de ekonomi politik profesörü olarak Oxford Üniversitesi’ne girdi ve bu üniversitenin kolejlerinden biri olan Ali Souls’a öğretim üyesi oldu. 1912’de Royal Statistical Society’nin (Kraliyet İstatistik Derneği) başkanlığına ve danışma kurulu üyeliğine getirilen Edgeworth, emekli olduktan sonra da Oxford’da profesörlük yapmaya devam etti. 1922’den sonra British Association’ın iktisat bölüm başkanlığı ve Royal Economic Society’nin (Kraliyet İktisat Derneği) başkan yardımcılığı görevlerinde bulundu. 1891’de Economic Journal adlı dergiyi yayımlamaya başlayan Edgeworth, ölümüne değin bu derginin genel yayın yönetmenliğini ve yazı kurulu başkanlığını yaptı.
Edgetvorth’un 1881’de yayımlanan Mathematical Psychics (“Matematiksel Psişik”) adlı kitabı en önemli yapıtıdır. İlk kez bu kitabında kullandığı “anlaşma eğrisi” ve kendi adıyla anılan “tahsisler dizisi” ya da “çekirdek” kavramları, Neo-Klasik iktisatçıların “mübadele dengesi” ve refah iktisadı ile ilgili kuramsal incelemelerinin temel kavramları olma niteliğini korumaktadır. Yine bu kitapta yer alan takas kuramı günümüzdeki dinamik iktisadi düzenlenmelerle ilgili çalışmaların çıkış noktasıdır. İlk bölümü, matematiğin yalnızca sayısal olgulara uyarla-nabileceğine ilişkin görüşlerin eleştirisine ayrılan kitabın geri kalan bölümü, faydacı ahlakın pratiğe uyarlanmasına ilişkin çalışmaları içerir.
Edgeworth’un 1881’den sonraki çalışmalarının ağırlığını Economic Journal’s. yazdığı, monopol, düo-pol, fiyat kırma ve vergi konularındaki makaleler oluşturur. 1925’te Papers Relating to Political Economy (“Ekonomi Politikle İlgili Makaleler”) adlı bir kitapta biraraya getirilen bu makalelerden birinde yer alan, tamamlayıcı mallar satan monopolcüler ile düopolcüler için kuramsal bir denge kurmanın güçlüklerini ortaya koyan tartışma özellikle önemlidir.
Edgetvorth’un bir diğer önemli çalışma alanı olasılık kuramı ve istatistiktir. Metretike: Or the Method of Measuring Probability and Utility (“Metretike: ya da Olasılığı ve Faydayı Ölçme Yöntemi”) adlı kitabında faydanın ölçümü ve uygulanması ile olasılığın ölçümü ve uygulanması arasında ilginç paralellikler kurar. Hata yasası, gözlemler ve istatistik, hatanın hesaplanması, istatistiklerin matematiksel formüllerle sunulmasıyla ilgili çalışmaları, A.Bowley ve J.M.Keynes tarafından derlenmiştir.
Edgevvorth, iktisat ve istatistik bilimlerine yaptığı katkılarım kapsamlı ve bütünsel bir çalışma haline getirmemiş olmakla birlikte, bu çalışmalarıyla matematiksel iktisadın ve istatistiğin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.
• YAPITLAR (başlıca): New and Old Methods in Ethics, 1877, (“Ahlakta Yeni ve Eski Yöntemler”); Mathematical Psychics, 1881, (“Matematiksel Psişik”); Metretike: Or the Method of Measuring Probability and Utility, 1887, (“Metretike: ya da Olasılığı ve Faydayı Ölçme Yöntemleri”); Papers Relating to Political Economy, 3 cilt, 1925, (“Ekonomi Politikle İlgili Makaleler”).
• KAYNAKLAR: A.L.Bowley, F.Y.Edgeworth’s Contri-bution to Mathematical Statistics, 1928; J.M.Keynes, Essays in Biography, 1926.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi