ESAD, Hafız (1928-2000) Suriyeli asker ve devlet adamı. ten beri Suriye Arap Cumhuri-i devlet başkanı ve Baas Partisi gene! sekreteridir.
Kerdaha’da doğdu, 2000 yılının Haziran ayında akciğer kanserinden öldü. Hava Harp Okulu’nda öğrenim gördükten sonra subay olarak orduya katıldı. 1946’da Baas Partisi’ne üye oldu. 1964’te generalliğe yükseltildi. Baas Partisi’nin Nureddin Attasi ve Salâh Cedid önderliğindeki ilerici kanadının 1966’da gerçekleştirdiği darbeden sonra kurulan hükümette savunma bakanlığına getirildi. Aynı yıl Hava Kuvvetleri komutanı oldu. Kısa sürede parlayarak Baas Partisi’ nin milliyetçi askeri kanadının önderi durumuna geldi. 1969’dan başlayarak hükümetin izlediği sosyalizme yönelme ve SSCB ile yakm işbirliği politikasına muhalefete başlayan Esad ve yandaşları, 13 Kasım 1970’te kansız bir darbeyle iktidarı ele geçirdiler. Esad, geçici anayasanın ilanından sonra yapılan halk oylamasını kazanarak Mart 1971’de Suriye Arap Cumhuriyeti devlet başkanlığına seçildi. Aynı yıl Baas Partisi’nin genel sekreterliğini üstlendi.
İç politikada belirli bir ölçüde liberalleşmeden ve diğer siyasi partilerle işbirliğinden yana olan Esad, bu amaçla Milli İlerleme adlı bir cephenin kuruluşuna öncülük etti. Mart 1972’de kurulan bu cepheye Baas Partisi’nin yanı sıra milliyetçi, sosyalist, komünist ve Nasırcı partiler de katıldı. Esad’ın dış politikasının temelini Arap milliyetçiliği, Batı’dan bağımsız olma ve SSCB ile işbirliği ilkeleri oluşturdu. Esad yönetimi, 1967’deki 6 Gün Savaşı’nda İsrail’in işgal ettiği Golan Tepeleri’ni geri almak üzere Mısır’la birlikte Ekim 1973’te İsrail’e savaş açtı. Ancak, savaşın sonunda işgal altındaki topraklar geri alınamadı. Suriye İsrail’ in Ortadoğu’daki saldırgan ve yayılmacı politikasına karşı, bağımsız bir Filistin devleti kurmak için mücadele eden FKO’yü destekleyen ilk Arap ülkesi oldu. Nisan 1976’da, Lübnan devlet başkam S. Franjiye’ nin Müslüman subaylar tarafından görevinden uzaklaştırılması üzerine Suriye ordusu Lübnan’a girdi. Suriye bu tarihten sonra Lübnan’daki iç savaşın taraflarından biri durumuna geldi. Altı yıl boyunca Lübnan’ın büyük bir bölümünü işgal altında tutan Suriye birlikleri, İsrail’in 1982’de Lübnan’a girmesi üzerine kuzey ve kuzeydoğudaki eski mevzilerine çekildi.
Hafız Esad, özellikle dinci grupların zaman zaman sertleşen muhalefetini şiddetle bastırdı. Bunlardan en önemlilerinden olan Müslüman Kardeşler’in muhalefetidi. Müslüman Kardeşler’in Hama’da bulunan üyelerini ele geçirme gerekçesiyle Suriye Ordusu, 2 Şubat 1982’de Hama’ya saldırdı ve on binlerce sivil Hamalı ordu ateşiyle katlettirdi. Bu olay Hama Katliamı olarak bilinir. Öte yandan Lübnan iç savaşının yarattığı yeni durum karşısında FKÖ yönetimiyle anlaşmazlığa düştü ve bu örgüt içinde Suriye’ye bağlı yeni gruplar oluşturmaya çalıştı.
1980’de SSCB ile imzalanan yirmi yıllık dostluk ve işbirliği antlaşmasını, 1982’de SSCB’den silah ve teknik yardım almayı öngören bir başka antlaşma izledi. 1984’te bu ülkeye yaptığı geziyle ikili ilişkileri daha da ileriye götürdü.
1979’daki ittifak girişiminin sonuçsuz kalmasından sonra Irak’la yeniden başlayan çekişme, 1982’de Suriye-Irak sınırının ve Suriye’den geçen Irak’a ait petrol boru hattının kapatılmasına yol açtı. Bunun üzerine Esed yönetimi, İran-Irak Savaşı’nda Irak’a karşı İran’ı destekledi. 1991’deki Körfez Savaşı sırasında Irak’a karşı uluslararası koalisyon güçlerini desteklemesi Esed’i Ortadoğu‘daki en güçlü Arap önder durumuna getirdi.
Hiçbir zaman siyasi olarak tanımadığı ve Siyonist varlık olarak nitelendirdiği İsrail ile uzlaşmaya dayalı barış girişimlerine karşı takındığı katı tutumu 1980’lerin ortalarında bir ölçüde yumuşatarak Batılı ülkelerle diyalog kurmaya önem verdi. 1990’larda Sovyet desteği kesildikten sonra ABD’nin de baskısıyla Golan Tepeleri’ni geri almak için yapılan görüşmeler sonuçsuz kaldı.
Suriye yönetimi Türkiye ile yaşadığı su sorunu ile alakalı olarak PKK’ya verdiği destekten dolayı özellikle 1990’lı yılların sonlarında bu ülkeyle ilişkiler gittikçe gerginleşti.
Parti ve devlet yönetimindeki kişisel denetimini sürdüren Esed; 1978, 1985, 1991 ve 1999’da dört kez daha devlet başkanlığına seçildi.