FIRESTONE, Harvey Samuel (1868-1938) ABD’li sanayici. ABD’nin en büyük lastik tekellerinden birinin kurucusudur.
20 Aralık 1868’de Ohio Eyaleti’nin Columbiana kentinde doğdu, 7 Şubat 1938’de Miami Beach’de öldü. Zengin bir çiftçi ailesinin oğluydu. Araba işkolunda çeşitli ticaret işleriyle uğraştıktan sonra, 1900’de Ohio’da lastik sanayiinin merkezi olan Ak-ron’da, Firestone Lastik ve Kauçuk Şirketini kurdu. 1906’da ünlü otomobil yapımcısı Henry Ford’dan büyük bir sipariş alarak işlerini büyüttü ve işletmesi kısa zamanda ABD’nin en büyük beş lastik tekelinden biri durumuna geldi. 1920-1921 yıllarında yaşanan iktisadi durgunluk sırasında rakiplerinin ortak fiyat belirleme konusundaki isteklerini kabul etmedi. İşçi ücretlerini olağanüstü kısarak maliyetleri ve fiyatları düşürdü, böylece bunalımı aştı.
Araba lastiği yapımında kullanılan kauçuğun büyük bir bölümü İngiliz sömürgelerinde üretiliyordu. Kauçuk ticaretini elinde bulunduran İngiltere, fiyatları dilediği gibi ayarlayabiliyordu. Bu nedenle tüketici ülkeler, özellikle de otomobil üretiminde bir patlamanın yaşandığı ABD güç durumda kalıyordu. Firestone ve Ford sorunu çözmek amacıyla Liberya’da kauçuk üretmeye karar verdiler. 1926’da ABD Dışişleri Bakanlığı’nın da aktif desteğiyle imzalanan antlaşma ile Firestone Lastik Şirketi Liberya’nın kauçuk üretimine en elverişli 400.000 hektar arazisinin 99 yıllık kullanma hakkım aldı. Antlaşmaya göre Firestone, her hektar için 14.85 cent ödeyecek, Liberya’ya ise ihraç edilen lastiğin toplam değerinin %1’i kalacaktı. Çok düşük ücretle yerli işçi kullanan şirket, olağanüstü kâr etmeye başladı ve dört yıl içinde kendisine bir banka kurdu. Banka kısa zamanda Liberya’nın dış ticaretinin tümünü denetlemeye başladı. 1930’da Birleşmiş Milletler’in Firestone Şirketi’nde köle çalıştırılması konusunda yürüttüğü araştırma Firestone’un istihdam politikasını temize çıkaran biçimde sonuçlandı.
1937’de ABD’de kullanılan lastiklerin dörtte birini üretir duruma gelen Firestone Şirketi’nin çalışmaları, Firestone’un ölümünden sonra ailesi tarafından sürdürüldü.
• KAYNAKLAR: A.Lief, Harvey Firestone:Free Man of Enterprise, 1951; W.C.Taylor, The Firestone Operations in Lıheria, 1956.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi