EBBINGHAUS, Hermann (1850-1909) Alman, psikolog. Bellek konusundaki çalışmalarıyla tanınmıştır.
24 Ocak 1850’de Barmen’de doğdu, 26 Şubat 1909’da Halle’da öldü. 1867’de Bonn Üniversitesi’ne girdi. Daha sonra Berlin ve Halle üniversitelerine devam etti. 1873’te Bonn Üniversitesi’nde doktora çalışmasını tamamladı. Daha sonra Berlin Üniversitesi’nde ders vermeye başlayan Ebbinghaus burada bir psikoloji laboratuvarı kurdu. 1890’da fizikçi Arthur König ile birlikte Zeitschrift für Psychologie und Physiologie der Sinnesorgane (Duyu Organlarının Psikolojisi ve Fizyolojisi Dergisi) dergisini kurdu. 1894’te Breslau Üniversitesi’nde profesör oldu. 1905’te Halle Üniversitesi’nde ders vermeye başladı.
Ebbinghaus’un yaşadığı dönemde psikoloji alanındaki egemen yaklaşım, ezberleme ve bellek gibi zihinsel süreçlerin deneysel olarak incelenemeyeceğini varsaymaktaydı. Ebbinghaus geliştirdiği deneysel ve ölçüye dayalı yöntemlerle bu süreçlerin anlaşılmasına yönelik bilimsel bir psikoloji anlayışının gelişmesine katkıda bulundu. Ebbinghaus, geliştirdiği 2.300 anlamsız hecenin yardımıyla ezberleme sürecini inceledi. Geliştirdiği yönteme göre ezberlenecek heceler bir dizi içinde deneğe sorulmakta ve deneğin aynı sıra içinde hece dizisini ezberlemesi beklenmekteydi. Deneyi yapan yanlışları düzeltmekte ya da deneğin hatırlayamadığı heceleri hatırlatmaktaydı. Denek serinin tamamını eksiksiz bir biçimde tekrarlayana dek deney devam etmekteydi. Böylece belirli bir kusursuzluk düzeyine ulaşmak için gerekli toplam zaman süresi, bunun için yapılması gereken deney sayısı ve yapılan yanlışların sayısı niceliksel olarak ölçülebilmekteydi. Her sözcüğün sunulma süresini eşitleyen ve iki sözcük arasındaki zaman aralığını da eşitleştiren bir aygıtın geliştirilmesiyle deneğin, aygıtın otomatik olarak verdiği cevaptan daha önce cevap vermesi gerekiyordu.
Ebbinghaus ayrıca çocukların zekâ düzeyini ölçmek için de yeni bir yöntem geliştirmiştir. Deneklerden kendilerine verilen test kâğıdındaki boş bırakılan yerleri doldurmaları istenen bu test, geliştirilmiş bir biçimde bugünkü zekâ testlerinde kullanılmaktadır.
• YAPITLAR (başlıca): Über das Gedachtnis, 1885, (“Bellek Konusunda”); Grundzüge der Psychologie, 2 cilt, 1902-1908, (“Psikolojinin Anahatları”); Abriss der Psychologie, 1908, (“Psikolojinin Özeti”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi