FRANZ II (1768-1835) Kutsal Roma-Germen ve Avusturya imparatoru. Fransız Devrimi’nin etkilerinden korunmak için ülkesinde baskıya dayalı bir yönetim kurmuştur.
12 Şubat 1768’de Floransa’da (İtalya’da) doğdu, 2 Mart 1835’te Viyana’da öldü. Avusturya İmparatoru II. Joseph’in yeğeni ve ondan sonra imparator olan II. Leopold’un oğludur. II. Joseph’in varisi olmadığından onun korumasında yetişti. 16 yaşında Viyana’ ya gönderildi ve amcası eğitimiyle özel olarak ilgilendi. 1789’da Balkanlar’da Osmanlılar’la yapılan savaşa Avusturya ordusu komutam olarak gönderildi. Ancak önemli bir başarı gösteremedi.
179Q’da II. Joseph’in ve 1792’de II. Leopold’ün art arda ölümleriyle 24 yaşında tahta çıktı. II. Leopold ölmeden az önce Prusya ile Pillnitz Antlaşması’m imzalamıştı. Buna göre Fransa ile savaş Avusturya, Prusya ve İngiltere’nin ortak kararma bağlanmıştı. Savaşı kaçınılmaz gören Fransa aynı yıl Avusturya’ya savaş ilan etti ve böylelikle, aralıklarla 20 yıl sürecek olan Avusturya-Fransa savaşı başladı. İlk savaş devrim sonrası çalkantıları yaşayan, Fransa’nın zaferi ile sonuçlandı. 1801’de Luneviile Antlaşması ile Avusturya Adige’nin güneyindeki tüm İtalyan topraklarını Fransa’ya bıraktı.
II. Franz 1805’te Fransa’ya yeni bir seferberlik başlattı. Bu seferberlik de ilki gibi yenilgiyle sonuçlandı. Pressburg Barışı ile Venedik, Tirol ve Vorarl-berg Fransa’ya verildi. 1806’da Ren Konfederasyonu ile Almanya’nın büyük bir bölümü Fransa’nın egemenliğine girince II. Franz, Roma-Germen împaratorluğu’nun sona erdiğini kabul etti ve bu unvanından vazgeçti.
II. Franz yitirdiği toprakları geri almak için 1809’da Napoleon’la yeniden savaşa girdi. Yenilgiye uğradı ve savaş 1809’da yapılan Viyana Antlaşması ile son buldu. Bu antlaşmayla Saizburg, Carinthia, (Avusturya’da) Trieste ile Hırvatistan, Dalmaçya ve Galiçya’nm bir bölümü Fransa’ya bırakıldı. Yenilginin ağırlığı II. Franz’ı kızı Marie Louise’i Napoleon’a vermeye ve Napoleon’un 1812’de Rusya seferine yardımcı birlikler yollamaya zorladı. Ancak Napoleon’un Rusya yenilgisinden sonra, bu zorunlu dayanışma son buldu ve Avusturya 1813’te Napoleon’a karşı kurulan Avrupa Birliği’ne katıidı.
II. Franz, Rusya ve Prusya ile birlikte Fransa’ya savaş ilan etti. 1813’te kazanılan Leipzig Savaşı’nm ardından, 1815’te yapılan Viyana Antlaşması ile Lombardiya, Venedik ve Galiçya’yı geri aldı. Böylelikle Avusturya Avurupa’da eski gücüne kavuştu.
II. Franz düzenli bir toplumun Fransız etkisinden arıtılmış bir toplum olduğu inancmdaydı. Meşrutiyet ve buna bağlı olarak gelişen düşün akımlarının kendi ülkesine girmemesi gerektiğini düşünüyordu. Bu inancı başbakanı Metternich tarafından da pekiştirilince, 1815 Viyana Kongresi’nin ardından ülkede Metternich Sistemi olarak anılan baskı, sansür ve varolan monarşinin kuramlarının korunmasına yönelik bir yönetim başladı. II. Joseph döneminde gücünü yitiren Katolik Kilisesi’nin eski gücüne ve etkinliğine kavuşmasını sağlayacak önlemler alındı.
• KAYNAKLAR: W.C. Langsam, Francıs the Good: The Education of an Emperör, 1768-1792, 1949; C.A. Macart-ney, The Habsburg Empire, 1790-1918, 1969.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi