FRANCK, James (1882-1964) Alman fizik bilgini. Moleküller arası enerji alışverişini açıklayan çalışmalarıyla 1925 Nobel Fizik Ödülü’nü almıştır.
26 Ağustos 1882’de Hamburg’da doğdu, 21 Mayıs 1964’te Göttingen’de öldü. 1901 ile 1902’den sonra da Berlin Üniversitesi’nde fizik öğrenimi gördü. 1906’da, gazlardaki iyon hareketliliği konusunda doktora çalışmasını tamamladı ve araştırma asistanı olarak çalışmaya başladı. Hertz ile birlikte yürüttüğü araştırmalarını kesintiye uğratan I. Dünya Savaşı sonrasında Berlin’deki F.Haber’in yönettiği Kaiser Wilhelm Fiziksel Kimya Enstitüsü’nde bölüm başkanı olarak görev aldı. 1920’de Göttingen Universitesi’nde deneysel fizik kürsüsü başkanlığına getirildi. Naziler’in iktidara gelişine değin sürdürdüğü bu görevi 1933’te bırakarak Kopenhag’a gitti, iki yıl sonra da ABD’ye göç etti. 1935’ten sonra araştırmalarım Johns Hopkins, Chicago ve California üniversitelerinde sürdürdü. II. Dünya Savaşı sırasında yapımında görev aldığı atom bombasının kullanılmasına karşı çıktı. 1949’da emekli oluncaya değin başkanlığını yaptığı Chicago Üniversitesi’ne bağlı bir fotosentez laboratuvarındaki çalışmalarını emekliliğinden sonra da sürdüren Franck 1925’te Hertz ile birlikte aldığı Nobel Fizik Odülü’nden başka birçok unvan ve madalyayla da onurlandırılmıştır.
Franck’ın Göttingen’de Hertz ile birlikte moleküllere ve atomlara enerji aktarımını incelemek amacıyla yaptığı deney en önemli çalışmasıdır. Bu deneyde cıva buharlı tüpteki elektron boşalımı sırasında enerjileri cıva atomlarınca soğurulmaya elverişli düzeyde olmayan elektronlarla atomlar arasında esnek çarpışma oluyor, atomların iki enerji düzeyi arasındaki farka eşit enerjiye yükselmiş elektronlar ise atomlarca soğuruluyorlardı. Elektronlar belli potansiyel farklarıyla hıziandınldığmda, bu olgu akımdaki ani düşüşle gözlemlenebiliyordu. Schrödinger ve Heisen-berg’in kuvantum mekaniğini geliştirmelerinden önce gerçekleştirilen bu deney Planck’ın kuvantum varsayımı ve Bohr atom modelini destekleyen güçlü bir kanıttı.
Franck’m molekül fiziğine önemli katkılarından bir başkası da, moleküllerde elektron geçişinin yol açtığı çekirdekse! hareketteki değişiklikleri açıklayan ve Franck-Condon adıyla bilinen ilkedir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi