FORMEY, Jean-Henri-Samuel (1711-1797) Alman, filozof. Wolff felsefesini, kendi anlayışına göre yorumlayarak, daha geniş bir alana yaymaya çalışmıştır.
Berlin’de doğdu, orada öldü. Sonradan Almanya’ ya yerleşmiş bir Fransız ailesindendir. Berlin’de din öğrenimi gördü, genç yaşta rahip oldu. Bir süre Brandenburg ve Berlin’deki Fransız kiliselerinde görev aldı. I.Friedrich’in önerisi üzerine Prusya Bilimler Akademisi’ne üye seçildi, orada sekreter olarak çalıştı. Daha sonra Leipzig’te Deutsche Bücherei (Alman Kitaplığı) adlı kurumun yöneticisi oldu.
Forme)r önce yazın alanında çalışmaya başladı, değişik dergilerde yazın konularını içeren birçok yazı yayımladı. Özellikle yazın tarihiyle ilgilendi. Sonra bütün çalışmalarını felsefe sorunları üzerinde yoğunlaştırdı. Rousseau’nun toplum anlayışına, felsefesine karşı çıktı, onunla eleştiri niteliği taşıyan tartışmalara girişti. Bu tartışmalarda Rousseau’nun Hıristiyanlık’ la ilgilenmesini sağladı. Genellikle Tanrı’nm varlığı, bilinç, estetik, ahlak, bilginin kaynağı, evren gibi sorunlarla ilgilenen Formey’in ağırlık verdiği konu Woiff’un geliştirdiği felsefedir. Bu felsefenin odağını oluşturan Alman Rasyonalizmi’ni yeni bir yorumdan geçirerek Aristoteles ve Stoa görüşünden kaynaklanan Hıristiyan düşüncesiyle uzlaştırmaya çalıştı. Wolff’un yapıtlarından yaptığı alıntılarla, bu felsefenin kökeninin Hıristiyan düşüncesinin başlangıç dönemlerine gittiğini, bu nedenle daha geniş bir ilgiyle incelenmesi gerektiği görüşünü savundu. Formey’in felsefe tarihine en önemli katkısı Wolff’un felsefesini tanıtmak, onun daha geniş bir alana yayılmasını sağlamak olmuştur.
YAPITLAR (başlıca): Elementa Philosophiae seu Medul-la VPolfiana, 1746, (“Felsefenin Öğeleri ya da Wolff’un Temel Düşünesi”); Ahregee du droit de la nature et des gens, 1758, (“Doğa ve insan Hukukunun Özeti”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi