DULLES, John Foster (1888-1959) ABD’li devlet adamı. Wilson, Roosevelt, Truman ve Eisenhower dönemlerinde önemli diplomatik görevlerde bulunmuştur.
25 Şubat 1888’de NVashington’da doğdu, 24 Mayıs 1959’da aynı yerde öldü. Prineeton, George Washington ve Sorbonne üniversitelerinde hukuk eğitimi gördü. ABD dışişleri bakanlarından J.W.Foster’in torunudur.
Dulles, hukuk eğitimini tamamladıktan sonra 1911 ’de Sullivan ve Cromwell adlı özel hukuk şirketine girdi. Bu şirkete 1929’da ortak oldu, bir süre sonra da bu şirketin başkanlığına seçildi. Uluslararası nitelikteki bu hukuk şirketi, 1920 ve 1930’larda Alman ve ABD tekelleri arasındaki işlerde koordinasyonu sağlamıştır. Dulles ayrıca Uluslararası Nikel Şirketi’nin,NewYork Şehir Bankası’nın ve Rockefeller Kuruluşu mütevelli heyeti başkanlıklarında da bulundu.
Prineeton Universitesi’nde uluslararası hukuk ihtisası gördüğü yıllarda dışişleri bakanlığı görevini sürdüren dedesinin yanında hukuk danışmanı olarak ikinci La Haye Konferansı’na katıldı. I. Dünya Savaşı sonunda toplanan Versailles Konferansı’na Başkan Wilson tarafından hukuk danışmam olarak gönderildi. 1933’te, savaş borçları konusunda Berlin’de yapılan uluslararası konferansta ABD’yi temsil etti. II. Dünya Savaşı boyunca, ABD hükümetine hukuk danışmanı olarak hizmet etti. 1945’te, Birleşmiş Milletlerim kurulma kararının alındığı San Francisco Konferansı’nda görev aldı.
Dulles, 1949 seçimlerine New York’tan Cumhuriyetçi Parti senatör adayı olarak katıldı, fakat seçimleri kaybetti. 1950’de devlet danışmanlığına atandı. Aynı yıl, Japonlar’la yapılan barış antlaşması görüşmelerine katıldı. Bu görüşmeler, 1951 ’de Güneydoğu Asya Antlaşması örgütünün kurulmasıyla sonuçlandı. Marshall Planı’nın hazırlanmasında ve Kuzey Atlantik Paktı’nın kuruluşu çalışmalarında önemli görevler üstlendi.
Ocak 1953’te başkan Eisenhower tarafından dışişleri bakanlığına getirildi. Bakanlığı sırasında, SSCB ve yeni kurulmuş bulunan Çin Halk Cumhuriyeti’ni dünya politikasında yalnızlığa itmek amacını güttü.
1956’da Naşı1″ yönetimindeki Mısır hükümetinin Süveyş Kanalı’nı kamulaştırması üzerine İsrail, Fransa ve İngiltere’nin Mısır’a karşı girişmeyi tasarladıkları savaşı engelledi. Çin Halk Cumhuriyeti’nin Birleşmiş Milletler’e alınmasına karşı çıktı. 1954’teki Cenevre Konferansı’nda Vietnam’ın ikiye ayrılmasını savundu.
Azgelişmiş ülkelere yönelik olarak izlediği dış siyasetin amacı, bu ülkelerdeki yönetimlerin SSCB ve ÇHC ile yakın ilişkiler kurmasını engelleyerek onları ABD’nin dış politikası çizgisine yaklaştırmaktı. Nisan 1959’da görevinden ayrılan Dulles Başkan Eisenhower’in özel danışmanlığına getirildi.
• YAPITLAR (başlıca): War, Peace and Change, 1939, (“Savaş, Barış ve Değişim”); War or Peace, 1950, (“Savaş veya Barış”), 1950.
• KAYNAKLAR: Beal, John Foster Dulles, 1957, Drunnond, Coblentz, Duel et the Brink: John Foster Dulles Command of American Power, 1960, R.Goold-Adams, John Foster Dulles: A Reappraisal, 1962.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi