FEBVRE, Lucien (1878-1956) Fransız, tarihçi. Annales Tarih Okulu’nun kurucularındandır.
22 Haziran 1878’de Nancy’de doğdu, 25 Eylül 1956’da Jura Bölgesi’ndeki Saint-Amour’da öldü. Babası öğretmendi. Nancy Üniversitesi’nde öğrenimini tamamladıktan sonra Paris’e gitti. Ecole Normale Superieure’de (Yüksek Öğretmen Okulu) tarih ve coğrafya öğrenimi gördüğü sırada, sosyalist siyaset adamı Albert Thomas ile (1878-1932) dostluk kurdu. Bir süre lise öğretmenliği yaptı. 1911’de doktor sanını almasının ardından, 1912’de Dijon Edebiyat Fakültesinde Bourgogne Hanedanı döneminin sanatı ve tarihi üzerine ders vermeye başladı. I.Dünya Savaşı sırasında askere alınmasıyla çalışmaları kesintiye uğradı.
1919’da Strasbourg Üniversitesi’nde çağdaş tarih profesörü oldu. 1933’te College de France’ta, yeni kurulan çağdaş uygarlık tarihi kürsüsünün başına getirildi. 1936-1940 arasında Encyclopedie française’in (“Fransız Ansiklopedisi”) yayın kurulu başkanlığını yaptı. 1940’larda, Bilimsel Araştırmalar Ulusal Konseyinin kurulmasına katkıda bulundu ve bu kurum içindeki çalışmalarını tarih komisyonu başkanı olarak sürdürdü. 1946’da Konsey’in II.Dünya Savaşı ile ilgili tarih araştırmaları yapmayı amaçlayan bir komitesinin başkanlığına getirildi ve bu konuda bir dergi yayımlamaya başladı. 1948’de bir süredir ders vermekte olduğu Ecole Pratiques des Hautes Etudes’ün iktisat ve toplum bilimleri bölümü başkanı oldu. UNESCO’da ülkesini temsil etti. 1949’da Academie des Sciences Morales et Politiques’in üyeleri arasına ghdi.
Febvre’ın tarih anlayışı, Henri Pirenne,Vidalde la Blache gibi iktisadi ve toplumsal incelemeye önem veren tarihçiler ile toplumsal ve tarihsel bilginin bir bütün olduğunu vurgulayan Henri Berr’in görüşlerine benzerlik göstermektedir. Bourgogne Hanedanı tarihini ele aldığı doktora tezi Philippe II et la Franche-Comte’yi (“H.Philippe ve Franche-Comte”) bu anlayış doğrultusunda hazırlamıştır. 1929’da Marc Bloch ile birlikte yayımına başladıkları Annales d’his-toire economique et sociale (“iktisadi ve Sosyal Tarih Yıllığı”) ise, Annales Okulu olarak adlandırılan bu yeni tarih anlayışının sistemleştirilmesinde önemli bir etken oldu. Tarih bilimini siyasal olaylarla sınırlayan anlayışa karşı, bu bilimin siyaset, din, coğrafya, dilbilim, sosyoloji, etnografya gibi bilimlerle sıkı ilişki içinde olması gerektiğini vurgulayan dergi, bu alanlardaki birçok araştırmacıyı ve bilim adamını bir araya getirdi. Febvre’a göre tarih, sürekli evrim içindeki bir toplumda yaşayan ve coğrafi koşulların etkisi altında olan insanların tarihidir. Bu nedenle, sözcüsü olduğu bireşimci tarih anlayışı, temel toplumsal yapıların incelenmesine ağırlık verir. Annales Okulu bu toplumsal araştırmalarda zaman etkenine önem vermeyen Levi-Strauss’un öncüsü olduğu Yapısalcılık’a karşı çıkar. II. Dünya Savaşı sırasında yayını kesilen Annales, 1946’dan sonra Annales: Economies, Socie-tes, Civilisations (“Yıllık: Ekonomiler, Toplumlar, Uygarlıklar”) adıyla sürdü.
Febvre, süreli yayınlar dışında yazdığı kitaplarda da, Annales’cı yaklaşımla önemli incelemeler yapmıştır. Coğrafyacı Albert Demangeon ile yazdığı Le Rhin (“Ren”), bu anlayışın en iyi izlendiği yapıtların-dandır. Birçok yapıtında da din tarihi üzerinde yoğunlaştığı görülür. Febvre ve Bloch’un öncülük ettikleri Annales Okulu, özellikle tarihselci tarih anlayışını savunanların tüm karşı çıkmalarına karşın, başta Fransa’daki akademik çevreler olmak üzere, Avrupa, ABD ve Türkiye’deki tarih ve toplumbilim anlayışını etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Philippe II et la Franche-Comte, 1911, (“H.Philippe ve Franche-Comte”); La terre et l’evolution humaine, introduction geographique a l’histoire, 1922, (“Yeryüzü ve insanlığın Evrimi, Tarihe Coğrafi Giriş”); Un destin: Martin Luther, 1928, (“Bir Yazgı: Martin Luther”); Le Rhin (A.Demangeon ile), 2 cilt, 1931, (“Ren”); Le probleme de l’incroyance au XVI. siecle: la religion de Rabelais et Origenes et Des Periers, l’enigme du “Cymbalum mundi”, 1942, (“lö.yy’da İnançsızlık Sorunu: Rabelais, Origenes ve Des Periers’in Din Anlayışları, “Cymbalum mundi” Bilmecesi”); Combatspour l’histoire, 1953, (“Tarih İçin Savaşımlar”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi