FONTANA, Fucio (1899-1968) İtalyan, ressam ve heykelci. 20. yy’m ikinci yarısında ortaya çıkan birçok yenilikçi akımın öncüsü olmuştur.
Arjantin’de Rosari’de doğdu,1968’de öldü. İtalyan asıllı olan ailesi 1905’te Milano’ya yerleşti. Heykeldi olan babasının atölyesinde ilk sanat eğitimini aldı. 1928-1930 arasında Accademia di Brera’da Adolfo Wildt’in (1868-1931) yanında gene heykel üstüne çalıştı. 1930’da sergilediği yapıtlar, non-figüra-tif heykelin İtalya’daki ilk örnekleriydi. Bu dönemde, eski sanat anlayışlarını sarsan, tümüyle yeni kalıplara ve tekniklere yönelen soyut çalışmalar yaptı. 1934’te Paris’teki Soyutlama-Yaratma (Abstraction-Creation) grubuna katıldı. 1935’te İtalya’nın ilk Soyut Ressamlar Bildirgesi’ni imzaladı. II. Dünya Savaşı yıllarım Buenos Aires’te geçirdi, burada da öncü (avantgarde) sanatın önderlerinden oldu. 1946’da yeni sanat anlayışım ortaya koyan ünlü Manifesto Blanco’ yu (“Beyaz Bildirge”) yayımladı.
Fontana’nın bu bildirgede öne sürdüğü düşüncelerin odağı, savaş sonrası dönemin ruhuna uygun yeni bir sanatın yaratılması ve neon ışığı, televizyon gibi teknolojik yeniliklerin bu doğrultuda kullamlmasıy-dı. Mekân üstüne söyledikleri, sonradan Mekâncılık (Spazialismo) olarak bilinen akımm görüşlerini önceleyen yepyeni bir anlayışı gündeme getiriyordu. Bu anlayışa göre, renk ve biçim alışılmış tuval ve heykel hacmini aşarak, gerçek mekânda özgürce gelişmeli ve yeni boyutlara ulaşmalıydı. Fontana, 1947’den başlayarak yayımladığı Mekâncıiık’la ilgili bir dizi bildirgede bu yaklaşımı, mekâna yansıtılan plastik renkler ve duygular olarak tanımlamıştır.
Fontana’mn çalışmaları ve düşünceleri birçok yenilikçi sanat akımını etkilemiştir. Onun, eski sanat anlayışlarıyla araşma koyduğu en önemli ayrım, sanat yapıtının bitmiş ve kalıcı bir şey değil, bir tavır, bir oluşum olduğudur, izleyiciyi her zaman yaratma sürecine katmayı, özellikle mekân üstüne düşündürmeyi amaçlamıştır. Bu özellikleriyle Çevre Sanatı’mn da (Environmental Art) öncülerinden sayılır. Ambi-ente Spaziale adlı çalışmasında, yarattığı bir çevrede morötesi ışık kullanarak mekânı belirleyen biçimleri bozmuştur. Milano Trienali (üç yıllık sergi) için yaptığı Palazzo dell’Arte dekorasyonlarında ise neon ışığı kullanmıştır. 1950’den sonra, gene çağdaş bir sanat akımı olan Kavramsal Sanat’a (Conceptual Art) yaklaşan mekânsal kavramlar (concetti spaziali) geliştirmiştir. Attese olarak adlandırdığı, üzerinde delikler ve yarıklar açılmış tek renkli (monokromatik) yüzeyler, tuvalin arkasındaki sınırsız mekânı düşündürtmeyi ve bu mekânın kavranılabilir olduğunu vurgulamayı amaçlar.
Fontana 1959’da Quanta dizilerine başladı. Bunlar da biçimleri düzgün olmayan, gene yarıklar açılmış küçük tuvallerdi. Fontana, izleyicinin bu tuvalleri dilediği gibi duvara yerleştirmesini istiyordu. 1964’te başladığı Teatrini dizilerinde ise delinmiş tuvale düzensiz biçimlenmiş tahta çerçeveler yerleştirerek yeni mekân anlayışının sınırlarım zorlamıştır.
Fontana’nm ünü 1950’lerden sonra, özellikle Almanya’daki, Zero gibi öncü gruplar içinde oldukça artmıştır. Bir okul yaratmamasına karşm, İtalya’daki genç ressamlar arasında birçok izleyici bulmuş, Amerika ve Avrupa’da çok sayıda sergi açmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Uygulama: Ambiente Spaziale, 1949, Naviglio Galerisi; Attese dizisi; Quanta dizisi; Teatrini dizisi. Kuramsal Çalışma: Manifesto Blanco, 1946, (“Beyaz Bildirge”); Spazialismo, 1948, 1949, 1950, 1952, (“Mekâncılık”); Manifesto Tecnico dello Spazialismo, 1951, (“Mekâncılık’ın Teknik Bildirgesi”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi