DULONG, Pierre Louis (1785-1838) Fransız fizik ve kimya bilgini. Elementlerin özgül ısılarıyla atom ağırlıkları çarpımının sabit bir sayı verdiğini belirten “Dulong-Petit Yasası” ile tanınır.
12 (ya da 13) Şubat 1785’te Rouen’de doğdu, 19 Temmuz 1838’de Paris’te öldü. Küçük yaşta annesini ve babasını yitirerek kimsesiz büyüyen, 1801’de sınavla girdiği Ecole Polytechnique’in ağır ders programına sağlığı elvermediği için ancak bir yıl dayanabilen Dulong, sonraki yıllarda da yaşam koşullarının baskısından bütünüyle kurtulamadı. Önce Paris’in yoksul semtlerinden birinde hekimlik yapmayı denediyse de, hastalarına bedava baktığı gibi, tedavi giderlerini de çoğu kez kendisi karşıladığından bu mesleği daha çok sürdüremeyeceğini anlayıp kimyacı olmaya karar verdi. 181 l’de, değerli araştırmacıları bir araya toplayan Berthollet’nin Arcueil’deki laboratuvarında asistan olarak çalışmaya başladı. Ancak, ailesinin geçimini sağlayabilmek için pek çok öğretim görevini birden üstlendiğinden, bu kez de araştırmalarına dilediğince zaman ayıramamamn üzüntüsünü yaşadı. 1811’de Ecole Normale’de kimya öğretmeni, 1813’ten 1820’ye değin Ecole Polytechnique’de sınav öğretmeni, 1820-1830 arası aynı okulda fizik profesörü, 1820’de Paris Fen Faküîtesi’nde kimya profesörü olarak görev alan Dulong 1831’de öğretim yaşamına son vererek Ecole Polytechnique’de idarecilik görevini üstlendi. Ayrıca, 1823’te üye seçildiği Bilimler Akademisi’nin bir yıl başkanlığını (1828), 1832-1833 arası da daimi sekreterliğini yürüttü.
Dulong’nun bilimsel yaşamı, Berthollet’nin laboratuvarındaki kimya araştırmalarıyla başladı. 1811’de, derişik amonyum klorür çözeltisiyle klor gazım tepkimeye sokarak, güçlü bir patlayıcı olan azot triklörürü buldu; ancak deney sırasında azot triklorür patlayınca, Dulong bir gözü ile iki parmağım yitirdi. Ardından, o güne değin bileşimi konusunda kimyacıların görüş birliğine varamadığı fosfor asitleri üzerinde çalışarak, dört ayrı fosfor asiti olduğunu açıkladı ve daha önce bilinen fosforik asit ile fosforöz asit dışında iki yeni bileşimi, hipofosforik asit ile hipofosforöz asiti buldu. 1819’da Paris’te bulunan Berzelius ile Dulong’nun ortak çalışması da kimyanın önemli aşamalarından biridir; suyun tartı analizini (gravimetrik ölçümünü) gerçekleştiren iki kimyacının, bileşimdeki hidrojen ve oksijenin oranlarını 11.1: 88.9 olarak saptamaları, o günün laboratuvar koşulları için büyük bir başarıydı; sonradan Dumas bu değeri 1:8.008 olarak belirledi.
Berzelius ile bu ortak çalışmasından başka, 1823’te Thenard ile birlikte gaz tepkimelerinde katalizör rolü oynayan elementleri, 1830’da Arago ile gazların sıkıştırılabilirliğini ve su buharının yüksek sıcaklıktaki fiziksel özelliklerini inceleyen Dulong, en önemli çalışmalarım fizikçi Alexis Therese Petit ile birlikte ısı konusunda yapmıştır, 1815’ten başlayarak Petit’nin ölümüne değin beş yıl birlikte çalışan iki que des etres organises, 1841, (“Üstün Yapılı Canlıların Statik Kimyası Üstüne Deneme”).
• KAYNAKLAR: J.B. Dumas, La vie de J.B.Dumas, par le general J.B. Dumas son fils, 1924; E.Maindron, L’oeuvre de J.B. Dumas, 1886.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi