DUPONT DE NEMOURS Pierre Samuel (1739-1817) Fransız iktisatçı ve devlet adamı. Fizyokratik düşünceyi savunmuştur.
14 Eylül 1739’da Paris’te doğdu, 7 Ağustos 1817’de ABD’nin Delavvare Eyaleti’nde öldü. Bir saat yapımcısının oğluydu. Babasından saatçiliği öğrendi, tıp eğitimi gördü; bir süre de edebiyatla ilgilendi. 1763’te Quesnay ile tanışan Dupont de Nemours, bundan sonra iktisat alanında çalışmalar yapmaya başladı. 1765-1766’da Journal de l’agricul-ture ve 1768-1772’de Ephemerides du citoyen adlı dergilerin yayın yönetmenliğini yaptı. Polonya’ya gitti ve Polonya Eğitim Danışma Kurulu yazmanı oldu.
1774’te, yakm dostu Turgot maliye bakam olunca Fransa’ya dönen Dupont de Nemours, onun danışmanlığını yapmaya başladı; 1775’te hükümet düşünce istifa ederek Nemours’daki çiftliğine çekildi. Burada iktisat alanındaki çalışmalarını sürdürdü. Daha sonra Dışişleri Bakanı Comte de Vergennes tarafından iki önemli diplomatik göreve gönderildi: 1783’te Amerikan Bağımsızlık Savaşı sonrasında imzalanan anlaşmanın metnini yazdı; 1786’da Ingiltere’ yle Fransa arasında ticari konularda yapılan görüşmelerde Fransız heyetine başkanlık etti.
1783’te krala olan hizmetleri nedeniyle asalet unvanı alan Dupont de Nemours, Soylular Meclisi’nde ikinci sekreterliğe atandı. Fransız Devrimi’nin ilk yıllarında Nemours’dan Etats Generaux’ya (genel meclis) seçildi. Ayrıca bu dönemde iktisadi işlerle görevli 11 komitede yer aldı. Ilımlı bir reformcu olan Dupont de Nemours, iki meclis ve güçlü bir monarşiden yana olduğu için devrim önderlerinin tepkisini topladı. 179l’de politikadan ayrılarak bir süre gizlenmek zorunda kaldı. 1795’te Yaşlılar Meclisi’ne (Con-seil des Anciens) seçildi. Direktuvar’ın politikalarını eleştirdi. Kralcılar’ın yarattığı tehlikeye karşı yapılan 18 Fructidor darbesinden sonra kralcılığından kuşkulanıldı, kara listeye alındı. Bunun üzerine Dupont de Nemours, 1799’da ABD’ye sığındı, orada Başkan Thomas Jefferson’la tanıştı.
1802’de Fransa’ya dönen Dupont de Nemours, Paris Ticaret Odası’na seçildi. 1814’te işbaşına gelen Bourbon monarşisini destekledi, aynı yıl kurulan geçici hükümetin sekreterliği görevini kabul etti. Napoleon’un sürgünden dönerek yönetimi ele aldığı “Yüz Gün” süresinde ABD’ye gitti. Delaware’de yaşayan oğullarının yanında öldü. Dupont ailesi günümüzde de ABD’nin etkili sanayicilerindendir.
Quesnay’in düşüncelerinden çok etkilenen Dupont de Nemours, bu okula “fizyokrasi” sözcüğünü yakıştıran ilk kişidir. Quesnay’ın görüşlerini anlattığı kitabı Physiocratie ou constitution naturelle du gou-vernement le plus avantageux au geme humain’de (“Fizyokrasi ya da insan Soyuna En Yararlı Yönetimin Doğal Anayasası”) bu sözcüğü ilk kez kullanmıştır.
Dupont de Nemours, bütün toplumlarm temel ve kurucu yasalarını içeren bir doğal düzenin varlığına inanıyordu. Bu varsayım sonucunda zenginliğin doğal kaynağının toprak olduğunu söyleyerek sanayi ve ticaretin tarıma bağlı olduğunu savundu. Ona göre toprak sahiplerinin lüks tüketimleri ise sermaye birikimini engelleyen bir etmendi. Dupont de Nemours, toplumun, üretken olmayan sanayilere karşı çıkmasını, tarıma konan tüm kısıtlamaların kaldırılması gerektiğini savundu.
Fizyokratik kuramın onu en çok ilgilendiren yönü ise liberalizme verdiği önemdi. Bu yeni iktisadi düşüncenin ilkeleri, doğa yasalarıyla yakından ilgiliydi. Bu yasaların serbestçe uygulanması durumunda büyük bir zenginlik elde edileceğine inanan Dupont de Nemours, iyi bir hükümetin tarımın ve ticaretin gelişmesini engelleyen gümrük duvarlarını ve aşırı vergileri kaldırması gerektiğini savundu. Ayrıca yazdığı kitapların çoğunda Quesnay’in düşüncelerini dile getiren Dupont de Nemours, işgücünün özgürlüğünün kişisel mülkiyetten ayrılamayacağını öne sürdü.
• YAPITLAR (başlıca): Reflexions sur l’ecrit intitule: richesse de l’Etat, 1763, (“Devletin Zenginliği Başlıklı Kitap Üzerine Düşünceler”); Physiocratie ou constitution naturelle du gouvernemerit le plus avantageux au genre humain, 2 cilt, 1768, (“Fizyokrasi ya da İnsan Soyuna En Yararlı Yönetimin Doğal Anayasası”); De l’origine et des progres d’une Science nouvelle, 1768, (“Yeni Bir Bilimin Kökeni ve ilerlemeleri Üzerine”); Du commerce et de la Compagnie des Indes, 1769, (“Ticaret ve Hint Kumpanyası Üzerine”); Tableau raisonne desprincipes de l’economie politıque, 1775, (“Ekonomi-Politiğin ilkelerinin Açıklamalı Tablosu”); Memoires sur la vie et les ouvrages de M.Turgot, 1782, (“M.Turgot’nun Yaşamı ve Yapıtları Üzerine Anılar”).
• KAYNAKLAR: L.Cuny, Le röle de Dupont de Nemours en matiere fiscale d l’assemblee constituante, 1909; A.Sa-ricks, Pierre Samuel Dupont de Nemours, 1965; G. Sc-helle,Dupont de Nemours et l’ecole physiocratique, 1888.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi