DULBECCO, Renato (1914-2012) İtalyan asıllı ABD’li biyoloji uzmanı. Urlara neden olan virüslere ilişkin çalışmalarıyla Nobel Fizyoloji ve Tıp Odülü’nü kazanmıştır.
22 Şubat 1914’te İtalya’nın Catanzaro kentinde doğdu, 19 Şubat 2012’de Kaliforniya, San Diego’da öldü. Tıp eğitimi gördüğü Torino Universitesi’nden İ936’da mezun oldu. Aynı kurumda 1942-1947 arasında asistanlık yaptı. 1947’dc ABD’yc giderek, iki yıl Indiana Universitesı’nde, 1949-1963 arasında da California Institute of Technology’de çalıştı. 1952’de profesörlüğe yükseltilen, bir yıl sonra da ABD vatandaşlığına geçen Dulbecco, 1972’ye değin San Diego’daki Saik Enstitüsü’nde virüsler üstüne araştırmalarım sürdürdü. 1972’de Ingiltere’ye yerleşerek, Londra’da Imperial Research Fund’da araştırmacı ve yönetici olarak görev aldı. 1975’te ur virüsleri ve hücrenin kalıtsal mekanizması arasındaki etkileşimlere ilişkin çalışmalarından dolayı, bir süre asistanlığını yapmış olan Temin ve Baltimore ile Nobel Fizyoloji ve Tıp Odülü’nü paylaştı.
Dulbecco 1950’lerden başlayarak araştırmalarını virüsler, özellikle de urlara neden olan hayvan virüsleri üzerine yoğunlaştırdı. Kendi geliştirdiği yöntemlerin de aracılığıyla bu tür virüslerin girdikleri “taşıyıcı” hücrelerdeki kalıtım mekanizmasını nasıl değişikliğe uğratarak yeni tür proteinlerin üretimine ve hücrede patolojik gelişmelere neden olduklarını araştırdı. Basit bir RNA ya da DNA zinciriyle genellikle bir protein kabuktan oluşan virüslerin urlara neden olabileceği ilk kez Rous tarafından 1911’de tavuklarda saptanmış olmasına karşın, bu alandaki çalışmalar ancak 1930’ların sonuna doğru hızlanmış, insanlarda da habis urlara yol açması olası virüsler üzerine çalışmalar, Dulbecco’nun da katkısıyla geliştirilen yeni biyokimyasal analiz yöntemlerin yardımıyla 1960’lardan başlayarak yoğun bir biçimde araştırma konusu olmuştur.
Bir virüs hücreye girdikten sonra kabuğunu kaybederek hücrenin biyokimyasal olanaklarını kendi kalıtsal malzemenin doğrultusunda kullanır. Hücrede yeni proteinlerin üretilmesini sağladığı bu aşamada virüs çoğalarak taşıyıcı hücrenin zarım yarıp yeni hücrelere girme olanağını bulabilir. Genelde virüslerin neden olduğu çeşitli hastalıklarda görülen bu durumda vücudun bağışıklık sistemi ya doğrudan ya da aşı yoluyla virüsle savaşabilir. Virüsün hücreye daha az zarar verdiği bir başka durumda da virüsün kalıtsal malzemesi taşıyıcı hücrenin kalıtsal mekanizmasının bir parçası haline gelir. Kalıtsal açıdan bir değişim anlamına gelen bu durumda, hücre normal hücreden değişik bir üretim ve gelişme süreciyle ura yol açabilen patolojik bir nitelik kazanabilir. Dulbecco bu tür değişime uğramış hücrelerin, virüsün girmesiyle başlayan farklılaşma sürecinin çeşitli evrelerini incelemiş, kalıtsal malzemesi az çok bilinen virüsleri hücrelere yerleştirilerek, ne gibi yeni proteinlerin üretildiğini, değişime uğrayan hücrenin patolojik nitelik kazanarak çoğalma yoluyla ur oluşturma sürecini ayrıntılı bir biçimde araştırmıştır. Bu çalışmalar genetik malzemenin birleşmesini (rekombinasyonunu) irdelemesi bakımından genetik bilimi açısından önemlidir. Ayrıca, siğiller dışında insanlarda virüslerden kaynaklanan urların varlığı kesinlik kazanmış olmasa bile, Dulbecco’nun çalışmaları kanser araştırmalarına temel katkı niteliğindedir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi