EAGLETON, Terry (1943) İngiliz edebiyat eleştirmeni. Marxist edebiyat eleştirileriyle tanınmıştır.
Terence Eagletorı, Salford’da doğdu. Cambridge Üniversitesi’ni bitirdikten sonra aynı üniversitenin İngiliz Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesi oldu. 1969’da Oxford Üniversitesi’nin Wadham Koleji’nde ders vermeye başladı. Nem Left Reviem adlı dergide yazılar yazdı.
Eagleton, 1967’de yayımlanan Shakespeare and Society (“Shakespeare ve Toplum”) adlı ilk kitabında, Shakespeare’in tragedyalarını birey-toplum çatışması açısından ele alan ve bunu çağın toplumsal çatışmaları çerçevesinde değerlendiren bir yaklaşımı benimser, 1976’da yayımlanan Marxism and Literary Criticism’ de (Edebiyat Eleştirisi Üzerine) Marx ve Engels’in yanı sıra Plehanov, Troçki, Lenin, Lukâcs, Goldmann, Caudwel, Benjamin ve Brecht gibi düşünürlerin edebiyat konsundaki yaklaşımlarını değerlendirir. Edebiyat-tarih ilişkisi, biçim-içerik ilişkisi, yazarın politik bağlanmaları, sanatın üretim ve teknolojiyle ilişkisi gibi konular çerçevesinde Marxist edebiyat eleştirisinin temel sorunlarını tartışır. Aynı yıl yayımlanan Criticism and Ideology (“Eleştiri ve İdeoloji”) ise Eagleton’ın en önemli yapıtla-rmdandır. Bu kitabında, maddeci bir estetik ve bilimsel bir metin eleştirisi oluşturmak amacıyla edebiyat metni ile ideoloji arasındaki ilişkiyi ve edebiyat eleştirisinin oluşmasına katkıda bulunan ideolojik etmenleri ele alır. Edebiyat metnini ideolojiye bağlayan ve ondan uzaklaştıran etmenleri değerlendirirken, Kıta Avrupası’ndaki felsefi tartışmaların etkisindedir. Özellikle de Fransız düşünür Louis Althusser ve Fransız eleştirmen Pierre Mac-herey ile yapısalcı göstergebilimin kavramsal çerçevesinden yararlanır. Kitap, Eagleton’ın önemli ölçüde etkilendiği İngiliz Marxist edebiyat eleştirmeni Raymond Williams’m da eleştirel bir değerlendirmesini içerir.
Eagleton’ın 1981’de yayımlanan Walter Benjamin or Tomards a Revolutionary Criticism (“Walter Benjamin ya da Devrimci Bir Eleştiriye Doğru”) adlı kitabının ilk bölümü, Alman düşünür ve eleştirmen Walter Benjamin üzerine bir incelemedir, ikinci bölümünde ise Eagleton kendi kuramsal yaklaşımım geliştirir. Hareket noktası yaptığı düşünür ve yazarlar arasında Benjamin’in yanı sıra, Marxizm ile Rus Biçimciliği’ni birleştirmeye çalışan Mikhail Bakhtin ile Yapısalcılık sonrası Fransız düşüncesinde önemli bir yeri olan Jacques Derrida vardır.
• YAPITLAR (başlıca): Shakespeare and Society, 1967, (“Shakespeare ve Toplum”); Exiles and Emigres, 1970, (“Sürgünler ve Mülteciler”) Myths of Power: A Marxist Study of the Brontes, 1975, (“İktidar Mitleri: Bronte Kardeşler Üzerine Marxist Bir İnceleme”); Criticism and Ideology, 1976, (“Eleştiri ve İdeoloji”); Marxism and Literary Criticism, 1976, (Edebiyat Eleştirisi Üzerine); Walter Benjamin or Towards a Revolutionary Criticism, 1981, (“Walter Benjamin ya da Devrimci Bir Eleştiriye Doğru”); The Rape of Cİarissa, 1982; Literary Theory, 1983, (“Edebiyat Kuramı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi