FİSCHER, Theodor (1862-1938) Alman kent tasarımcısı ve mimar. Kent tasarımının bağımsız bir uğraş alanı olmasına katkıda bulunmuştur.
Güney Almanya’da, Schweinfurt kentinde doğdu, Münih’te öldü. 1880-1885 arasında Münih Teknik Üniversitesi’nde mimarlık eğitimi gördü ve burada Yeni Klasikçi (Neo-Klasik) mimarlık akımının öncülerinden Friedrich von Thiersch’in (1852-1921) öğrencisi oldu. Eğitimini bitirdikten sonra Berlin’deki Alman meclisi Reichstag’ın mimarı olan PaulWallot’, un (1841-1912) ve Münih’teki teknoloji tarihi müzesi Deutsches Museum’un mimarı olan Gabriel Seidl’ın (1848-1913) yanında çalıştı. Bir süre Dresden ve Münih’te serbest mimarlık yaptıktan sonra 1893’te Münih Kenti Geliştirme Bürosu yöneticiliğine getirildi. 1901-1907 arasında Stuttgart Teknik Üniversitesi’nde, 1908’den 1929’a değin de Münih Teknik Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptı. Emekli olduktan sonra da mimarlık ve kent tasarımı konularındaki eğitim ve araştırma çalışmalarını sürdürdü.
Fischer tarihsel üslupçuluk ile çağdaş düşünceler arasındaki-geçiş dönemi kuşağının mimarlarındandır. Önce o sıralar yeniden moda olan Gotik üslubun kısıtlayıcılığmdan kurtulmak amacıyla Güney Almanya’ya özgü barok öğeleri kullanan mimarlık anlayışına yaklaşmış, daha sonra da tarihsel üslupçuluktan gelen bir anıtsallığın ağır bastığı, buna karşılık yerel mimarlığın yalınlık ve içtenliğine sahip olan kendi özgün üslubunu geliştirmiştir.
Fischer’in mimarlığa asıl katkısı kent tasarımı alanındadır. Avrupa ülkelerinde 1890’lara değin planlama, kentlerin’ büyümesi için gerekli çalışmaların yapılması olarak görülür, kent tasarımı sorunları bağımsız bir uğraş alanı olarak ele alınmazdı. Fischer’ in ilk imar müdürlüğü sayılabilecek Münih Kenti Geliştirme Bürosu yöneticiliğine getirilmesi bu alanda önemli bir gelişmenin başlangıcı olmuştur. Kent planlama bürolarının kurulmasına, bunların yöneticiliklerine de yapı tasarımı ve yerleştirme alanında uzman olan mimarların getirilmesine ilk kez bu tarihte başlanmıştır. Fischer gerek bu görevi, gerekse daha sonraki öğretim üyeliği sırasında, özellikle de Bavyera’da, pek çok kent ve kasaba için gelişme planı ile düzenleyici planlar yapmıştır. Münih için hazırlamış olduğu düzenleyici plan II. Dünya Savaşı’na değin geçerliğini korumuştur.
Fischer’in düşünceleri kent planlamasına biçimsel açıdan yaklaşan AvusturyalI tasarımcı Camillo Sitte’nin (1843-1903) etkilerini taşır. Kuramsal yapıtları, geleneksel kent tasarımı ilkelerini kökten değiştirmeye yönelik olmasa bile, geleceğe ilişkin sorunları ele alışları, kent tasarımında yeni yollar arayışlarıyla önem taşırlar. 20. yy başlarında yaşayan öteki öncü kent tasarımcıları gibi Fischer’in çalışmaları da yetkin bir işçiliği, duyarlı bir sanatçılığı ve kent tasarımı konularına ahlakçı bir yaklaşımı yansıtırlar.
Fischer yapıtlarıyla olduğu kadar öğretmenliğiyle de etkili olmuştur. Öğrencileri arasında Bruno Taut ve Erich Mendelsohn gibi çağdaş mimarlar bulunmaktadır.Türkiye’de de bir süre mimarlık ve öğretim üyeliği yapmış bulunan Paul Bonatz ise Stuttgart’da Fischer’in asistanı olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Mimarlık:]ena Üniversitesi, Jena/Almanya; Çok Amaçlı Salon, 1907, Württemberg/Almanya; Belediye, 1908-1911, Worms/Almanya; Garnizon Kilisesi, 1908-1912, Ulm/Almanya; Müze, 1909-1912, Kassel/Almanya; Sanatçılar Birliği, 1909-1912, Stuttgart/Almanya; Müze, 1912-1915,Wiesbaden/Almanya. Kitap: Sechs Vortrâge über Stadtbaukunst, 1920-1922, (“Kent Tasarımı Sanatı Üstüne Altı Konuşma”); Öffentliche Bauten, 1922, (“Kamu Yapıları”); Die Stadt, 1928, (“Kent”); Gegemoartsfragen künstlerischen Kultur, 1931, (“Sanat Kültürünün Güncel Sorunları”).
• KAYNAKLAR: H. Karlinger, Theodor Fischer: Ein deutscher Baumeıster, 1937.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi