EAKINS, Thomas (1844-1916) ABD’li ressam. İnsan vücudunu konu aldığı eskizleri, Amerikan figüratif resim okulunun en başarılı örnekleri arasındadır.
25 Temmuz 1844’te Philadelphia’da doğdu, 25 Haziran 1916’da aynı yerde öldü. 1861-1866 arasında Pennsylvania Güzel Sanatlar Akademisi’nde resim öğrenimi gördü. Bilime olan ilgisi nedeniyle aynı yıllarda Jefferson Medical College’daki anatomi kurslarına katıldı. 1866’da Paris’e gitti ve 1869’da İspanya’ ya gidene değin, Güzel Sanatlar Okulu’nda ressam ve heykelci Jean Leon Gerome’nin (1824-1904) atölyesinde çalıştı. İspanya’da 17.yy’m önde gelen ressamlarından Velâzques ve Riberra’nm gerçekçi üsluplarından etkilendi. 1870’te Philadelphia’ya döndü ve Pennsylvania Güzel Sanatlar Akademisi’ne öğretim görevlisi olarak girdi. 1879’da profesörlüğe yükseldi. Bir süre sonra, resim ve anatomi derslerinde çıplak model kullanması bazı çevrelerde büyük tepkiyle karşılanınca, istifa etti. Daha sonra, olayı protesto amacıyla okuldan ayrılan öğrencilerinin kurduğu Philadelphia Art Students League’e (Philadelphia Sanat Öğrencileri Birliği) yedi yıl başkanlık yaptı.
Eakins yapıtlarında doğup büyüdüğü kentin günlük yaşamı ve kişilerini çizerken, somut gerçeği olduğu gibi yansıtmayı yeğlemiştir. Sanat yaşamının ilk döneminde genellikle hareket halindeki insan vücudunu ele almıştır. Atlet ve yüzücü resimleri onun, kasları ve hareketleriyle insan vücudunu ne denli iyi tanıdığını göstermesi açısından önemlidir. Bu yapıtlarında kuramsal perspektifi, yapay ve gerçek nesne gözlemleriyle birleştirmiş, böylece bilime olan ilgisi anatominin ötesine geçerek, uzay ve hacim tasarımına kadar uzanmıştır.
Eakins sanat yaşamının ikinci döneminde somuttan soyuta bir yaklaşım göstererek insanların çeşitli psikolojik durumlarını içeren portreler yapmıştır. Işığı canlandırıcı ve kuvvetlendirici .bir öğe olarak kullandığı yapıtlarında, Rembrandt’ın donuk, koyu ve kasvetli tonlarını yeğlemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Max Schmitt in a Single Scult, 1871, Metropolitan Sanat Müzesi, New York, (“Max Schmitt Tek Kişilik Futada”); Gross Clinic, 1875, Jefferson Medical College, Philadelphia; Köpekli Kadın, 1885, Metropolitan Sanat Müzesi, New York; Mrs. Edith M oh an, 1904, Smith College Sanat Müzesi, Massachusetts, ABD.
• KAYNAKLAR: L.Goodrich, Thomas Eakins: His Life and Works, 1933; R.McKinney, Thomas Eakins, 1942; F.Porter, Thomas Eakins, 1959.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi