ESİN, Ufuk (1933-2008) Türk, arkeolog. Türkiye’de doğabilimsel yöntemlerin arkeoloji alanında uygulanmasına öncülük etmiştir.
4 Ekim 1933’te İzmir’de doğdu, 2 Ocak 2008’de İstanbul’da öldü. İstanbul’da Sankt Georg Avusturya Koleji’nde ortaöğrenimini yaptı. 1956’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümünü bitirdi. 1960’ta doktorasını vererek Prehistorya Bölümü’nde asistan, 1966’da doçent ve 1976’da profesör oldu.
1952-1954’de K. Bittel yönetimindeki Boğazköy ve Fikirtepesi kazılarına katıldı. 1965’te N. Fıratlı ile birlikte Uşak’ta Selçikler kazısına başkanlık etti. Keban Baraj Alanı’nda Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ne bağlı Kurtarma Projesi çerçevesinde 1968’de Tepecik’de ve 1971’de Tülintepe’de kazılar yönetti. Tepecik Höyüğü’nden Demir Çağı, Bronz Çağı ve Kalkolitik Çağ’dan buluntular çıkmıştır. Tülintepe’ de ise höyüğün üst kısmı tahrib edilmiş olduğundan ancak Kalkolitik yerleşme kazılmıştır. Her iki yerleşmede tarihlendirme, kaynak analizleri ve bulgu değerlendirmeleri çeşitli dallardan uzmanların doğabilimsel yöntemleri uygulamalarıyla saptanmaya çalışılmıştır. 1975’te Keban Baraj Gölü’nün dolmasıyla Tülintepe ve Tepecik sular altında kalmıştır. Ufuk Esin, 1978’den itibaren Malatya’da Değirmentepe kazısını da sürdürdü. son olarak da Aksaray’da Mamasın Barajı göl alanında Aşıklı Höyük’te kurtarma kazıları yaptı.
1993’de Türkiye Bilimler Akademisi üyesi olan Ufuk Esin, 2001 yılından başlamak üzere Türkiye Bilimler Akademisi ve Türkiye Kültür Sektörü girişimi kapsamında Türkiye Kültür Envanteri Projesini örgütleyerek, yaşama geçirdi.
Prof. Dr. Ufuk Esin, 2 Ocak 2008 günü kalp rahatsızlığı nedeniyle İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ne kaldırıldı; fakat 19 Ocak 2008 günü tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
• YAPITLAR (başlıca): “Recent Developments in the Prehistory of Anatolia” (P.Benedict ile), Current Anthro-pology, IV-4, 1963, (“Anadolu’nun Prehistoryasında Yeni Gelişmeler”); Kuantitatif Spektral Analiz Yardımıyla Anadolu’da Başlangıcından Asur Kolonileri Çağma Kadar Bakır ve Tunç Madenciliği, 1969; “Tepecik Kazısı 1968 yılı Önraporu”, Keban Projesi 1968 Çalışmaları, 1971; “Tülintepe Kazısı 1971” (G. Arsebük ile), Keban Projesi 1971, 1974; İlk Üretimciliğe Geçiş Evresinde Anadolu ve Güneydoğu Avrupa, I: Doğal Çevre Sorunu, 1979; ilk Üretimciliğe Geçiş Evresinde Anadolu ve Güney Doğu Avrupa, II: Kültürler Sorunu, 1981;
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi