Bir Kedi, Bir Adam, Bir Ölüm , Zülfü Livaneli’in 2001 yılında yayımlanan romanı. Eser 55. Yunus Nadi Roman Ödülü‘nü kazanmıştır.
Eser, İsveç’te yasayan, yurtlarından çeşitli siyasal nedenlerle sürülmüş insanların ortak kaderini, uyumsuzluğunu, bunalımlarını anlatır.
Kitap, Türkiye dışında Yunanistan (2002), Sırbistan (2002), İran (2004), İsviçre’de (2005) yayımlandı, ayrıca İngilizce, Almanca ve Fransızca’ya “Yalnızlık Mevsimi” adıyla çevrildi.
Konusu
Romanın kahramanı Sami Baran, 12 Mart döneminde başından geçen trajik bir olay sonucu İsveç’e gider ve bu ülkeden siyasi mültecilik hakkı talep eder. Kendisi gibi mülteci olan bir arkadaşı Sami’nin hikayesini roman haline getirir. Sami, buna roman basılmadan önce okumak şartıyla izin vermiştir. Kitabı okuyunca bazı eksiklikleri tamamlamak üzere her bölümün sonuna notlar ekler. Kitap, bir bölüm yazarın anlattığı geri kalanı Sami’nin ekledikleri olmak üzere iki anlatıcılı olarak basılır. Siyasete ilgisiz, kendi halinde bir adam olan Sami Baran’ın başından geçen trajik olay, nişanlısı Filiz’in öldürülmesidir. Nişanlısı ile evlerine perde almak ile ilgili konuşurken “dur” ihtarını duymadıkları için üstlerine açılan ateşle Fliz hayatını yitirir. Olayın ardından yapılan sorgularda işkence gören ve sevgilisinin bir militan olduğunu söylemeye zorlanan Sami, sonunda ülkesini terkedip siyasi mülteci olarak Stockholm’e yerleşir. Türkiye’den ve farklı coğrafyadan mülteciler arasında yaşar. Romanda tüm kahramanların politik geçmişleri ayrı ayrı anlatılır. Bir ülkede yabancıları bir türlü kabul edemeyişleri gösterilir; sürgünlüğün psikolojisi yansıtılır.
Takıntılı, hastalık hastası bir insana dönüşen ve sanrılar gören Sami, tedavi için bir hastaneye yattığında, geçmişte ona işkence yapan adamın aynı hastanede kalmakta olduğunu öğrenir. Nefret ettiği bu adam, şimdi güçten düşmüş ve gözden çıkarılmış bir eski bakandır; ölümcül bir hastalığı vardır. Sami, mülteci arkadaşları ile onu öldürmek için plan yapar. Latin Amerikalı Clara, ona destek vermekte en istekli kişidir. Bu arada Sami’nin hastanede kendisine tercümanlık yapması nedeniyle yaşlı adam ona minnet duyar ve kendisinden nefret eden Sami’yi tutunduğu tek dal olarak görür. Sami ve Clara yaşlı adamı hastaneden çıkarırlar. Sami, yaşlı adama nasıl davranacağına karar vermeke çelişkiler içinde kalır. Kitaptaki ikili anlatımdan birisine göre Sami ve Clara, eski bakanın hayatını sonlandırmasına yardım ederler; diğerine göre Sami ile adam hesaplaşırlar ancak ölmek isteyen adamı öldürüp de onu kurtarmazlar.