Sâmiha Ayverdi (1906-22 Mart 1993)
Romancı, yazar. İstanbul’da doğdu. Süleymaniye Kız Nûmune Mektebi’ni bitirdikten sonra (1921), özel öğrenim gördü.
Kubbealtı Cemiyeti (1970) ve Vakfı’nın (1978) kurucu üyeliğini yapan Ayverdi, ayrıca İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul ve Yahya Kemal Enstitülerinde faal üyeliklerde bulunmuş, 1966’da Türk Ev Kadınları Derneği’nin (Türk Kadınları Kültür Derneği) kuruluşuna ön ayak olmuş, 1970’de ağabeyi ile birlikte Kubbealtı Cemiyeti’nin kurulmasını sağlamıştır.
Hayat olaylarını, dinî ve millî hayatımızın değerleri açısından ele alan romanları ve konak hayatını anlatan hatıraları ile tanındı.
Eserlerinde tarihi yoğun biçimde kullanmıştır. İnceleme yazıları ve romanları İstanbul üzerinedir. Tasavvuf düşüncesi ve tarih özellikle romanlarında canlanmış, mensubu olduğu Rifailik tarikatının piri Kenan Rifai’yi eserleri yoluyla okuyuculara tanıtmaya çalışmıştır.
“Batmayan Gün” ve “İnsan ve Şeytan” adlı romanları geçmişi arayışının ürünleridir. Geçmişe duyduğu özlemi en iyi yansıtan romanı “İbrahim Efendi Konağı”‘dır.
Eserleri:
Roman: Aşk Bu imiş (1938), Batmayan Gün (1939), Mabette Bir Gece (1940), Ateş Ağacı (1941), Yaşayan Ölü (1942), İnsan ve Şeytan (1942), Son Menzil (1943), Yolcu Nereye Gidiyorsun (1944), Mesihpaşa imamı (1948), İbrahim Efendi Konağı (1964), Bir Dünyadan Bir Dünyaya (1974).
Hatıra: İstanbul Geceleri (1952), Hatıralarla Başbaşa (1977), Rahmet Kapısı (1985).
Gezi Notları: Yer Yüzünde Birkaç Adım (1985).
İnceleme: Edebi ve Mânevi Dünyası İçinde Fatih (1958), Boğaziçi’nde Tarih (1966), Misyonerlik Karşısında Türkiye (1969) Maarif Davamız (1970), Türk Rus Münasebetleri ve Muharebeleri (1970), Türk Tarihinde Osmanlı Asırları (3 cilt, 1975-1976).
Deneme: Yusufçuk (1946), Ne İdik Ne Olduk (1985).
Mektup: Mektuplardan Gelen Ses (1985).
- Ken’an Rifâî ve Yirminci Asrın Işığında Müslümanlık 1951,
- Millî Kültür Meseleleri ve Maârif Dâvâmız 1976,
- Âbide Şahsiyetler 1976,
- Türkiye’nin Ermeni Meselesi 1976,
- Kölelikten Efendiliğe 1978 (Arapça ve İngilizce 1979, Urduca 1981),
- Dost 1980 (İngilizce 1995),
- Hancı 1986,
- Bağ Bozumu 1987,
- Hey Gidi Günler Hey 1988,
- Küplüce’deki Köşk 1989,
- Ah Tuna Vah Tuna 1990,
- Dile Gelen Taş 1999,
- Râtibe 2000,
- İki Âşinâ 2003
- Ezelî Dostlar 2004,
- Mülâkatlar 2005,
- Dünden Bugüne Ne Kalmıştır 2006