Redoks (indirgeme-oksidasyon reaksiyonunun kısaltmasıdır) atomların oksidasyon durumlarının değiştirildiği bir kimyasal reaksiyondur. Böyle bir reaksiyon, hem bir indirgeme işlemi hem de elektron transfer süreçleri ile ilgili iki temel kavram olan tamamlayıcı bir oksidasyon sürecini içerir. Redoks reaksiyonları, atomların oksidasyon durumlarını değiştirdiği tüm kimyasal reaksiyonları; Genel olarak, redoks reaksiyonları kimyasal türler arasında elektron transferini gerektirir. Elektronun soyulduğu kimyasal türlerin oksitlendiği, elektronun eklendiği kimyasal türlerin azaltıldığı söylenir.
Basit olarak şu şekilde açıklanabilir:
Oksidasyon, bir molekül, atom veya iyon tarafından elektron kaybı veya oksidasyon durumundaki bir artıştır.
İndirgeme, bir molekül, atom veya iyon tarafından elektron kazanımı veya oksidasyon durumunda bir azalmadır.
Örnek olarak, odunun yakılması sırasında, havadaki oksijen azaltılır ve karbondan elektron kazanır. Oksidasyon reaksiyonları genelde oksijen moleküllerinden oksit oluşumu ile ilişkili olmasına rağmen, oksijen bu tür reaksiyonlara dahil edilmez, zira diğer kimyasal türler aynı işlevi görebilir.
Reaksiyon, pas durumunda olduğu gibi nispeten yavaş bir şekilde veya yangın durumunda olduğu gibi daha çabuk meydana gelebilir. Karbondioksit (CO2) üretmek için karbonun oksidasyonu veya metan (CH4) üretmek için hidrojenin karbon tarafından indirgenmesi gibi basit redoks işlemleri ve insan vücudundaki glikozun (C6H12O6) oksidasyonu gibi daha karmaşık işlemler vardır .
Tanımlar
Oksidasyon ve indirgenme işlemleri aynı anda gerçekleşir ve asit-baz reaksiyonuna benzer şekilde birbirinden bağımsız olarak gerçekleşemez. Tek başına oksidasyon ve tek başına indirgeme, her ikisi de bir yarı-reaksiyon olarak adlandırılır, çünkü iki yarı-reaksiyon her zaman birlikte oluşur ve bütün bir reaksiyon oluşturur. Yarı reaksiyonları yazarken, kazanılan veya kaybedilen elektronlar, yarı reaksiyonun elektrik yüküne göre dengelenmesi için tipik olarak açık şekilde dahil edilir.
Birçok amaçla yeterli olsa da, bu genel tanımlar tam olarak doğru değildir. Oksitlenme ve indirgeme düzgün bir şekilde oksidasyon durumundaki değişikliğe işaret etse de, elektronların gerçek transferi asla gerçekleşmeyebilir. Bir atomun oksidasyon durumu, farklı elementlerin atomları arasındaki tüm bağların% 100 iyonik olması durumunda atomun sahip olacağı hayali yüktür. Bu nedenle, oksidasyon, oksidasyon durumundaki bir artış ve oksidasyon durumunda bir azalma olarak indirgeme olarak tanımlanır. Uygulamada, elektronların transferi her zaman oksidasyon durumunda bir değişikliğe neden olur, ancak elektron transferi olmamasına rağmen (örneğin, kovalent bağlar dahil olmak üzere) “redoks” olarak sınıflandırılan birçok reaksiyon vardır.