Beşeri coğrafya (İnsan coğrafyası), coğrafi çevrenin insan yaşamına etkisi ve insanın mekanda yaptığı değişiklikleri inceleyen Coğrafyanın anabilim dalıdır. Beşeri coğrafya, yeryüzünde insanın değiştirdiği ve halen değiştirmekte olduğu görünümünü analiz eder. Beşeri coğrafya bireyle ilgilenmez, insan denildiğinde, insan topluluğu anlaşılır. İnsan ve insan faliyetlerini konuları incelenir.
Beşeri coğrafya; insanı, özelliklerini ve faliyetlerini çevresiyle bağlantılı şekilde, gerçekleştirdiği mekansal örgütlenmeleri inceler.
Bu bilim dalı sadece Beşeri coğrafya olarak isimlendirilse de Ekonomik coğrafyayı da kapsar. Çünkü ekonomik etkinliklerde sonuçta insan faliyetidir. Bu nedenle uzun zamandır Beşeri ve Ekonomik coğrafya olarak adlandırılır.
Beşeri coğrafyanın inceleme alanları
- Nüfus coğrafyası: Doğal çevre ile nüfus arasındaki ilgiyi araştırır. Kıta ülke, bölge, bölüm ve yöre ölçeğinde nüfusun dağılışı ile dağılışı etkileyen doğal ve beşeri faktörleri araştırır.
- Yerleşme coğrafyası: Yerleşme coğrafyası, yerleşmelerin oluşumu, gelişimi, kökenleri, geçirdiği değişimleri, fonksiyonlarını ve dağılışlarını inceler. Yerleşim coğrafyası, mesken ve yerleşim birimlerinin doğal ve beşeri çevre ile ilgisini araştırır.
- Sağlık coğrafyası: Sağlık coğrafyası, mekandan kaynaklanan tüm sağlık problemleri toplum, yer ve zaman yönleriyle inceleyen ve nedenlerini araştıran, hastalıkların önlenmesinde çözüm yöntemleri sunar.
- Tarihi coğrafya: Modern coğrafya ilke ve yöntemlerini kullanarak bir sahayı geçmiş bir zaman diliminde araştıran coğrafya bilim koluna denir.
- Siyasi coğrafya: Siyasi coğrafya, siyasi otorite ve organizyonlar tarafından alınan kararlar üzerinde coğrafi etmenlerin etkisini, siyasi kararların uygulanmasının coğrafi çevreye etkisi ve bunun sonucunda oluşan coğrafi olayları inceleyen bilim dalıdır.
Ekonomik coğrafyanın inceleme alanları
- Sanayi coğrafyası: Sanayinin gelişimi, çeşitleri, mekana dağılışı, toplumlar üzerindeki değişim etkisi üzerinde durur.
- Tarım coğrafyası: Ekim-dikim, hayvancılık, ormancılık balıkçılık gibi üretim faliyetlerini ve mekana dağılışını inceler.
- Turizm coğrafyası:Turizm coğrafyası, turizmin mekana yayılışı, mekana etkileri, oluşan turistik alanın tespiti ve sınıflandırılması, arazinin kapasitesinin tespiti ile ilgilenen bilim dalıdır.
- Ulaşım coğrafyası: Ulaşımın gelişimi, türleri, etkilendiği doğal ve beşeri faktörler ile ulaşımın mekan ve insan faliyetlerine etkilerini inceler.
- Ticaret coğrafyası: Tarım, sanayi ve hizmet faliyet kollarının ürettiği ürünlerin el değiştirmesinden doğan ticareti inceler. Ticaretin ülke ve dünyada dağılışı, toplumlara ve mekana etkisi inceleme konusudur.
- Madencilik: Ekonomik değeri olan madenlerin dağılışı, işlenişi ve ticaretiyle ilgilenir.
- Enerji kaynakları: Enerji kaynaklarının dağılışını, olası miktarlarını, enerji problemlerini, çevreyle ilgili sorunlarını inceler.