"Şovenizm", bir kişinin veya bir grup insanın kendi etnik, ulusal veya kültürel grubunu, diğerlerinden üstün görmesi veya bu grubun çıkarlarını, haklarını diğerlerinin önüne koyması anlamına gelir. Şovenizm genellikle aşırı milliyetçilikle ilişkilendirilir ve bu tür bir tutum, diğer gruplara karşı hoşgörüsüzlük, ayrımcılık ve hatta düşmanlıkla sonuçlanabilir. Şovenizm, çoğunlukla kör bir inanç ve önyargıya dayanır ve genellikle sosyal, siyasi ve kültürel anlamda ayrışmaya ve çatışmalara neden olabilir. Bu nedenle, şovenizmin yayılması, toplumlar arasında barış ve işbirliğini tehdit edebilir.
Bu kavramın isim babası Nicolas Chauvin’dir. Napolyon’un ordusunda asker olan bu Fransız, 17 kez yaralandı ve yine de Fransa için savaşmaya devam etti. Kendisini ülkesi uğruna feda etmekten kaçınmayan Napolyon’un askeri Chauvin’i model alan saldırgan vatanseverlik için “şovenizm” denilmeye başlandı.
Şovenizm, orijinal kullanımından, fanatik bağlılığa ve kişinin ait olduğu herhangi bir gruba ya da davaya aşırı itaatsizlik eklemek için, özellikle de bu partizanlık, yabancılar ya da rakip gruplara karşı önyargılılık ya da düşmanlık içeriyorsa ve ezici muhalefet karşısında dahi devam ederse, uzatmıştır. Bu Fransız kalitesi, şovenizmin anlamını esas itibarıyla muhafaza eden İngiliz döneminde jingoizm’teki paralellikini buluyor; Yani, savaşan milliyetçiliğin tutumu.
Çağdaş İngilizce’de, sözcük, erkek şovenizm için kısaltma olarak kısmen de olsa kullanılmaya başlandı; Merriam-Webster Sözlüğü’nde şovenizm terimini üçüncü örnek olarak kullanan bir eğilim “kendi üyelerinizin Cinsiyet her zaman karşı cinste olanlardan daha iyidir “. İslamcı terörizm dini şovenizm olarak tanımlandı.
Milliyetçilik olarak şovenizm
1945’te siyasi kuramcı Hannah Arendt kavramı şöyle açıkladı:
Şovenizm, doğrudan “ulusal misyon” eski fikrine dayandığı sürece, ulusal konseptin doğal bir ürünüdür. … Bir ulusun misyonu, ışığını, herhangi bir sebepten dolayı, mucizevi bir şekilde ulusal bir görev olmaksızın tarihe bırakılan daha az şanslı insanlara getirdiği şeklinde yorumlanabilir. Bu kavram şovenizmin ideolojisinde gelişmediği ve ulusal veya hatta milliyetçi gururun oldukça belirsiz bir alanında kaldığı sürece geriye doğru insanların refahı için yüksek bir sorumluluk hissi ile sonuçlandı.
Erkek şovenizm
Erkek şovenizm, erkeklerin kadınlara üstün olduğu inancındadır. “Erkek Şovenizmi” ifadesinin ilk belgelenmiş kullanımı, 1935 Clifford Odets’in öldüğüm güne kadar oynamasıdır.
Iş yerinde şovenizm
İkinci Dünya Savaşı sırasında işgücünün dengesi, erkekler askerlik yapmak ve savaşta savaşmak için görevlerini bıraktıkça kadınların katılımının dramatik bir şekilde artmasıyla değişti. Savaş sona erdikten ve erkekler işyerinde iş bulmak için evlerine döndükten sonra Cynthia B. Lloyd’a göre erkek şovenizmi yükselişte. Daha önce, erkekler ana emek kaynağı olmuşlar ve daha önceki işlerine geri dönmeyi umuyorlardı, ancak Lloyd, kadınlar boşluğu doldurmak için pozisyonlarının bir çoğuna girmişti.
Lloyd ve Michael Korda, işgücüne tekrar entegre oldukları zaman, erkekler ağırlıklı olarak iktidar konumlarına geri döndüler ve kadınlar, genellikle dikteler yazarak telefon görüşmelerine cevap veren sekreterleri gibi çalıştılar. Bu işbölümü anlaşıldı ve beklendi ve kadınlar genelde pozisyonlarına veya erkek amirlerine itiraz edemediğini düşündüler, Korda ve Lloyd.
Nedenler
Şovenizm, bazıları tarafından, psikolojik bir kişilik testi olan TAT’de etkili bir faktör olarak görülür. Çapraz incelemeler yoluyla TAT, şovenist uyaranlara karşı eğilimi gösterir ve kadınlar için “olumsuz klinik değerlendirmenin potansiyeline” sahiptir.
1976’da Sherwyn Woods, Erkek Şovenizmin Bazı Dinamikleri tarafından sıklıkla yapılan bir çalışmada, erkek şovenizmin temel nedenlerini bulmaya çalışmaktadır.
Erkek şovenizm, 11 erkeğin psikanalitik tedavisinde incelenmiştir. Kadınların açık veya gizli amortismanlarıyla ilişkili olarak sabit inançların ve erkek üstünlüğünün tutumlarının sürdürülmesi anlamına gelir. Şovenist tutumlara meydan okumak sıklıkla endişe ya da diğer belirtilerle sonuçlanır. Genellikle psikoterapide araştırılmamıştır çünkü bu, ego-sintonik, paralellik kültürel tutumlardır ve terapistler genellikle benzer önyargı veya nevrotik çatışmayı paylaşır. Erkek şovenizmin, üç temel asal kaynağın bir veya daha fazlasından kaynaklanan kaygı ve utancını gidermeye yönelik bir teşebbüsü temsil ettiği görülmüştür: çözümlenmemiş çocuk ısrarı ve gerici istek, kadınların düşman gıptası ve erkeğin benlik saygısına ilişkin güç ve bağımlılık çatışmaları. Anneler, erkek şovenizmin gelişmesinde babalardan daha önemlilerdi ve karara bazen eşlerinde dekompensasyon ile bağlantılıydı.
Kadın şovenizm
Bu terim, kadınların erkeklerle eşitlik mücadelesine katkıda bulunması gerektiği inancına dayanan feminizme karşı çıkan veya bazı feminizm biçimlerini eleştiren bir bakış açısını ifade eder.
Örneğin, Betty Friedan gibi bazı feministler, feminist hareketin bazı yönlerini eleştirmiş ve bu eleştirilerini kadın şovenizmi terimiyle açıklamışlardır. Aynı şekilde, Ariel Levy gibi yazarlar da bazı feminizm biçimlerini eleştirirken kadın şovenizmi terimini kullanmışlardır.
Bu terim genellikle, feminizmin bazı türlerinin erkeklerle ilgili tüm sorunları tek taraflı bir şekilde sunması veya kadınların üstünlüğünü savunması gibi algılanan durumları tanımlamak için kullanılır. Bu yaklaşım, bazı eleştirmenlere göre cinsiyet eşitliği için gerçek bir çözüm sunmak yerine cinsiyet rollerini tersine çevirmeye odaklanabilir veya cinsiyetçi ön yargılara dayanabilir.