Keratin sadece bazı ökaryotik (çekirdekli) hücrelerde bulunan lifli, yapısal bir protein ailesinin genel adıdır.
Saçları, boynuzları, pençeleri, toynakları ve insan derisinin dış tabakasını oluşturan temel yapısal malzemedir. Keratin ayrıca epitel hücrelerini hasara veya strese karşı koruyan bir proteindir. Keratin suda ve organik çözücülerde aşırı derecede çözünmez. Keratin monomerleri, sert olan ve sürüngenlerde, kuşlarda, amfibilerde ve memelilerde bulunan güçlü minerali olmayan epidermal uzantıları oluşturan ara filamentler oluşturmak için demetler halinde toplanırlar. Keratinize dokuyu tokluğuna yaklaştığı bilinen diğer tek biyolojik madde kitin.
Oluşma örnekleri
Impala’nınki gibi boynuzlar, canlı kemik çekirdeğini örten keratinden oluşur.
Keratin filamanları, epidermisin kornifiye tabakasında keratinositlerde bol miktarda bulunur; Bunlar, keratinizasyona uğramış proteinlerdir. Ek olarak, genel olarak epitelyal hücrelerde keratin filamanları bulunur. Örneğin, fare timik epitel hücreleri (TECs) keratin 5, keratin 8 ve keratin 14 için antikorlar ile reaksiyona girdiği bilinmektedir. Bu antikorlar, timus genetik çalışmalarında TEC alt kümelerini ayırt etmek için floresan belirteçler olarak kullanılır.
a-keratinler tüm omurgalılarda bulunur. Saçları (yün dahil), stratum corneum’u, boynuzları, tırnakları, memelilerin tırnaklarını ve toynaklarını ve hagfish balçık ipliklerini oluştururlar.
Daha sert olan β-keratinleri sadece sauropsidlerde, yani yaşayan sürüngenlerde ve kuşlarda bulunur. Tırnaklarda, pullarda ve sürüngenlerin pençelerinde, bazı sürüngen kabuklarında (kaplumbağa, kaplumbağa, terrapin gibi Testudinler) ve kuş tüylerinde, gagalarında ve pençelerinde bulunurlar. (Bu keratinler öncelikle beta yapraklarda oluşur. Ancak, beta-tabakaları a-keratinlerde de bulunur.)
Ek olarak, filtre ile beslenen balinaların balya plakaları keratinden yapılır.
Keratinler (aynı zamanda sitokeratinler olarak da tarif edilir), sadece chordates (omurgalılar, Amfioksus, ürokordatlar) genomlarında bulunan tip I ve tip II ara filamentlerin polimerleridir. Nematodlar ve diğer pek çok kordorat olmayan hayvanların sadece uzun bir çubuk alanına (keratinler için kısa bir çubuk alanına) sahip olan tip VI ara filamanları, laminleri vardır.