Peronizm (İspanyolca: peronismo) veya Adaletçilik (justicialismo), eski Cumhurbaşkanı Juan Domingo Perón ve ikinci eşi Eva Perón’un politik ideolojisine ve mirasına dayanan Arjantinli bir siyasi harekettir.
Peronist Adaletçi Parti (Partido Justicialista), ismini sosyal adalet kavramından almaktadır (İspanyolca: justicia social).
1946’daki kuruluşundan bu yana Peronist adaylar, yasaklanmadıkları 12 cumhurbaşkanlığı seçiminden dokuzunu kazandı. 2018 itibariyle, Perón üç kez cumhurbaşkanı seçilen tek Arjantinliydi.
1946’daki kuruluşundan bu yana Peronist adaylar, yasaklanmadıkları 12 cumhurbaşkanlığı seçiminden dokuzunu kazandı. 2018 itibariyle, Perón üç kez cumhurbaşkanı seçilen tek Arjantinliydi.
Genel bakış
Peronist idealinin “üç bayrak” olarak bilinen ayağı, sosyal adalet, ekonomik bağımsızlık ve siyasi egemenliktir. Peronizm, hem kapitalizmi hem de komünizmi reddettiği için üçüncü bir pozisyon ideolojisi olarak tanımlanabilir. Peronizm korporatizmi desteklemektedir ve bu nedenle yöneticiler ve işçiler arasındaki çatışmalarda uzlaşmayı müzakere etmekten sorumlu devletle birlikte toplum sınıfları arasındaki gerilimlere aracılık etmeyi amaçlamaktadır.
Peronist idealinin “üç bayrak” olarak bilinen ayağı, sosyal adalet, ekonomik bağımsızlık ve siyasi egemenliktir. Peronizm, hem kapitalizmi hem de komünizmi reddettiği için üçüncü bir pozisyon ideolojisi olarak tanımlanabilir. Peronizm korporatizmi desteklemektedir ve bu nedenle yöneticiler ve işçiler arasındaki çatışmalarda uzlaşmayı müzakere etmekten sorumlu devletle birlikte toplum sınıfları arasındaki gerilimlere aracılık etmeyi amaçlamaktadır.
Ancak, genel olarak kötü tanımlanmış bir ideolojidir, çünkü Peronizm adına farklı ve bazen çelişkili duygular ifade edilir. Bugün, Perón’un mirası ve düşüncesi, herhangi bir siyasi partinin sınırlarını aştı ve Arjantin’in daha geniş siyasi peyzajına sızdı; bu nedenle Peronistler genellikle politik bir hareket olarak tanımlanır. Geleneksel olarak, Peronist hareket işçi sınıfından ve sempatik sendikalardan en güçlü desteğini almış ve doğada proleter olarak nitelendirilmiştir.
Rakiplerin bakış açısından, Peronizm otoriter bir ideolojidir. Perón, çoğu zaman faşist diktatörlerle karşılaştırıldı, demagoji suçlaması ve onun popülist olarak türettiği politikaları [? Kendisini milliyetçiliğin somutlaştığını ilan eden Perón hükümeti, rakiplerini yurtsever olmakla suçlayarak sık sık reddetti. Peronizmin korporatist karakteri, kapitalist sömürü ve sınıf bölünmesini korumakla suçlanan sosyalistlerin saldırılarını çekti. Muhafazakârlar, modernist ideolojisini reddetti ve Peronist aparatın yükselişiyle durumlarını tehdit ettiler. Liberaller, Perón rejiminin keyfi ve diktatörlük eğilimlerini kınadı.
Peronizm savunucuları aynı zamanda, doktrini kitlelerin çıkarlarını, özellikle de en savunmasız sosyal tabakalarını içerdiğini düşündükleri halde, popülist olarak tanımlarlar. Hayranlar, Perón’u yönetiminin emperyalizm karşıtı ve uyumsuzluğunun yanı sıra sosyal açıdan ilerici girişimleri için de saygı duyuyor. Perón hükümetlerinin getirdiği diğer önlemlerin yanı sıra sosyal güvenlik de evrensel hale getirilirken, her büyük sınavdan bir hafta önce nitelikli ve çalışan öğrencilere eğitim verildi. Büyük düşük gelirli konut projeleri oluşturuldu ve ücretli tatiller standart hale geldi. Tüm işçilere (beyaz yakalı çalışanlar dahil) ücretsiz tıbbi bakım sağlandı ve tatil gezisi harcamalarının yarısı ve annelere, doğumdan önce ve doğumdan üç ay sonra ödenmesi sağlandı. İşçi rekreasyon merkezleri de ülke genelinde inşa edildi.
Perón’un politikaları
Perón’un fikirleri, Arjantin’de siyasi yelpaze boyunca çeşitli farklı gruplar tarafından yaygın olarak benimsendi. Perón’un kişisel görüşleri daha sonra ideolojiye yük oldu, örneğin üst sınıf Arjantinlilerle sempatik bir akor vurmayan anti-dincilikçiliğe bakın.
Perón’un fikirleri, Arjantin’de siyasi yelpaze boyunca çeşitli farklı gruplar tarafından yaygın olarak benimsendi. Perón’un kişisel görüşleri daha sonra ideolojiye yük oldu, örneğin üst sınıf Arjantinlilerle sempatik bir akor vurmayan anti-dincilikçiliğe bakın.
Peronizm, yaygın olarak bir kurumsal sosyalizm biçimi veya “sağcı sosyalizm” olarak kabul edilir. Perón’un halka açık konuşmaları sürekli olarak milliyetçi ve popülistti. Peronizmi şirket milliyetçiliğinden ayırmak zor olacak, çünkü Perón, Arjantin’in büyük şirketlerini kamusallaştırdı, şirketler ve hükümet arasındaki farklılıkları bulanıklaştırdı. Aynı zamanda, işçi sendikaları kurumsal hale geldi ve 1943-1945 yılları arasında askeri hükümette Perón ile Refah Sekreteri olarak anlaşmaya varma hakkını verdi. Buna karşılık devlet, çatışmacı çıkarlar arasında müzakereci rolünü üstlenecekti.
Peronizm, diğer ulusların siyasal ve ekonomik etkilerinin Arjantin dışında tutulması gerektiğine olan inancı dışında dış politika meselelerine de büyük ilgi duymuyordu. Cumhurbaşkanlığının başlarında, Perón, Arjantin’in Latin Amerika’daki ve ötesindeki diğer ülkeler için bir model olarak rolünü öngörmüştü, ancak bu tür fikirler nihayetinde terk edildi. Muhalif söylemine rağmen, Perón sık sık Amerika Birleşik Devletleri hükümetiyle çeşitli konularda işbirliğine gitti.